Kitoblar

Истиклол ва бугунги адабиёт

Атокли адабиётшунос Нуьмон Рахимжоновнинг мазкур „Истиклол ва бугунги адабиёт" номли монографик тадкикоти мустакиллик даври адабий жараёнининг етакчи тараккиёт тамойилларига багишланган. Бадиий-эстетик тафаккурнинг янги энкинлари, мезонларнинг янгиланиши, алибларимиз бадиий публицистикасида шахс ва жамият маънавияти, шеьри- ятнинг эстетика билан боглик масалалари, суз санъатининг бурчи, вазифаси ва истеьдоднинг жамиятдаги урни, саньат - корларнинг адабий-эстетик тажрибалари ва бадиий кадриятлар хусусида мушохада-мухокамалар юритилади. Китобхонни хам эркин фикрлашта ундайди. Китоб бугунти адабий хаёт билан кизикувчиларга мулжалланган

ХХ Аср узбек адабиёти тарихи

Ушбу даРСJlИК J<;ул~зма(;Н-УJ6еКИСТОII Р~спубликаси Халк. таъ..1И\Н1 "" П1, Ол,ИЙ на УРНI махеу" таълим ШIJИр,lИГИ I\Yшма х;аiiъати маЖ:IlIё<IIIIII, I'IИЛ 31 Яlшардщ'И 1/5-(;()IIЛИ ва 1997 нил J Февра;lдаГII 2-I-СOlI.IИ "";),,а­ бllJlаl-1 IСН';ДИJoY1аIlГlIl"1 ,,\амда IIi.lШРf а TaBc~IH J ПI.IГf\Н. ло- ДЗРС,lIIКIIIНlГ "Лер бошларидми у Jбек ала6н~ ПI", "JO-50-ЙII.I.I<IР \ "~'о 61'I~ТИ", ЛБДУ.l.,а ЛВЛОIIИЙ, Ойб~к, )(,;ШII:I ():IIШЖ(JII, Шукрр.,о. Pa:.'~· '1 '. Х;3J<;идаги ва (.Хопша" боблари Н. КаРIlJЫ';, M"\~f.1XYA<a Бсх;будиИ. х.а\:" '. '11 зода Ниёзий, FаФуr Fулом, ЯIlIИII, ЗРфllА \"кИlаПI БQБлари С М,;·, "20-йиллар узбек ада6иёти", Абдуrауф Фlпrат, Yi"IIYII, Саид Ах;мад. ОРИПО8, Шукур ХЬлмирзасu .,\аJ<;I1,,]3П1 боблари Ь'. l/а1Оров; .КиrиUl" йиллар узбек адабиёти», Абдул.lа к.ОДИРIIИ, м ирмух;еlНl , Оди" Ёкубов. ~vл' к.одироu. ЭrКИII ВОХ;ИдОR х;аl<\идаги боб,lари У Нормотов; ЧУлпон. До" 1.1. Kax;:i(op, Шайхз()да, .Мllrтемир, ACl<\aп MYXTOr, Уткир )(,ошимов х;а1<\Ид3111 ,·".п лари О, Шорафuдdаl/ов калаМI1Г3 манеуб.

Jahon Adabiyoti

“Jahon adabiyoti” fani talabalarga dunyo adabiyotining umumiy manzarasi, davrlari, yo‘nalishlari, sara namunalari, atoqli namoyondalari hayoti va ijodi, qolaversa, jahon adabiyotshunosligining asosiy mazmun-mohiyatidan saboq beradi. Mazkur o‘quv qo‘llanma yuqorida nazarda tutilgan yo‘nalishlar maz- munini o‘zida to‘la qamrab oladi.

Ғоялар фалсафаси

Mustaqil rivojlanish yo'lida borayotgan xalqimiz taraqqiyotimiz g'oyaviy ta'moillarini,yurt tinchligi,Vatan ravnaqi,Xalq faravonligi go'yalariga sadoqat tuyg'ularini Shakllantirishga yo'rdam beradigan mavzularni o'rganish'' G'oyalar falsafasi''fanining mazmun-mohiyatini belgilaydi.

Тасаввуф

УлуБ тарихий бурилишлар даври мафкурасини белгилаган жахоний динлар инсонияттараххиётининг муайян босхичида янги маънавий-рухий зарурат, фикрий ва хиссий изланишлар эхтиёжига жавоб тарикдсида пайдо булганлиги сабабли маданий-маънавий хаётнинг хамма сохасини хамраб олиб, ижодий кутарилиш, тахайюл ва тасаввуротлар олами, акдий ва бадиий фаолият тарзига таъсир этиб келди. Айни вакдда инсоннинг тухтовсиз ижодий фаолияти динларнинг узига таъсир утказиб, улардаги синкре- тиклик (омухталик) хусус^ятини кучайтириб турди, янги таъли- мотлар, мазхаблар, кдрашлар силсиласини вужудга келтирди. Ислом оламида буни муътазилия, ашъария, «ихвон ус-сафо» охимлари таъсирида шаклланган илми калом, илми хикмат (фал- сафа), илми вахдат ёки илми тавхид (тасаввуф), шунингдек, исмоилия, харматия, имомия мисолида куриш мумкин. «Мафку- равий демократия»га изн бергани, инсон халби ва рухиятини нишонга олиб, жахолат ва худбинликка харши уларох майдонга чиххани, ахлохий покликни таргиб этгани сабабли тасаввуф мохиятан илму ижод ахлига якин эди.

ИСЛОМ ТАСАВВУФИ МАНБАЛАРИ (ТАСАВВУФ НАЗАРИЯСИ ВА ТАРИХИ)

Миллий истиклол туфайли университетларнинг таълим дастурига «Тасаввуф ва мумтоз поэтика асослари» фани киритилтн бўлиб, унинг доирасида мумтоз адабиётимизнинг тасаввуфий асослари, тасаввуф назарияси ва тарихи масалалари ўкитилмокда. Бирок мазкур курс бўйича изчил дарслик ёки ўкув кўлланмасига эга эмаслигимиз сабабли ихтисослик фанини ўкитишда цатор муаммолар юз бермокда. Ана шу ҳаётий эҳтиёжни ҳисобга олган ҳолда ушбу илмий мажмуа яратилди. Соҳага доир мукаддас китоблар, шарк алломалари илмий ишларидан намуналар бериш оркали миллий маънавиятимиз хазинаси дурдоналари билан таништириш мажмуа олдига кўйилган вазифалардан. Мажмуада тавсия этилган рисола ва макомотлардан берилган намуналар ўз табиатига кўра филологик таълим билан шуғулланувчи бакалавр ва магистр босқичи талабалари, аспирант ва тадкикотчилар ҳамда маънавият масалалари билан кизикувчи кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган.

Тил офатлари ва ундан сақланиш йўллари

Тил инсонга берилган Аллоҳ таолонинг неъматларидан биридир. Тил аслида кичик нарса бўлса ҳам, унинг ибодати ва исёни каттадир. Тилнинг ҳаракат майдони эса жуда кенг. Унга тўсқинлик қиладиган хеч нарса йўқ.

Махорат сирлари

Бадий адабийотга кизикувчилар учун тавсия етилади

Хаёт ва кахрамон

Поэтика. Ахлоки кабир. Риторика

Қадимиятнинг даҳо мутафаккири, устози аввал, Искандар Зулқарнайнга мураббийлик қилган Арасту (Аристотел) асарлари орасида «Магниа Моралиа» - «Ахлоқи кабир» алоҳида ўрин тутади. «Ахлоқи кабир» асарида барча замонлар ва барча инсонлар учун сув ва ҳаводай, қуёш нуридай зарур илми ҳикмат дурдоналарини топамиз, бу дурдоналар бизнинг маънавий оламимизни бойитади ва гўзаллаштиради. Форобий, Беруний, Ибн Сино каби буюк Шарк алломаларининг ҳам устози булган Арасту — Аристотелнинг (эрамиздан аввалги 384-322 йиллар) ижодий мероси ҳозиргача ҳам жаҳон фалсафий-эстетик тафаккури хазинасининг қимматли бойлиги саналади. Алломанинг «Поэтика» (Нафис санъатлар ҳақида) рисоласидан бизга қадар фақат баъзи қимматли парчаларгина етиб келган булиб, ана шу Қисмлар ҳам ҳозиргача барча файласуф, санъатшунос, адабиёт назариётчиларининг асосий дастуруламали булиб хизмат қилади. «Поэтика» ўзбек тилида илк марта 1979 йилда Иззат Султон таҳрири остида босилган эди. Ахлоқи кабр ва Риторика М.МАҳмудов таржимасида берилмоқда. Китоб кенг китобхонлар оммосига мўлжалланган.

Aл-Хоразмий буюк комусий олим

Кўхна хоразм ўзбек давлатчилигининг илк пойдевори кўйилган

Поэтика. Ахлоки кабир. Риторика

Қадимиятнинг даҳо мутафаккири, устози аввал, Искандар Зулқарнайнга мураббийлик қилган Арасту (Аристотел) асарлари орасида «Магниа Моралиа» - «Ахлоқи кабир» алоҳида ўрин тутади. «Ахлоқи кабир» асарида барча замонлар ва барча инсонлар учун сув ва ҳаводай, қуёш нуридай зарур илми ҳикмат дурдоналарини топамиз, бу дурдоналар бизнинг маънавий оламимизни бойитади ва гўзаллаштиради. Форобий, Беруний, Ибн Сино каби буюк Шарк алломаларининг ҳам устози булган Арасту — Аристотелнинг (эрамиздан аввалги 384-322 йиллар) ижодий мероси ҳозиргача ҳам жаҳон фалсафий-эстетик тафаккури хазинасининг қимматли бойлиги саналади. Алломанинг «Поэтика» (Нафис санъатлар ҳақида) рисоласидан бизга қадар фақат баъзи қимматли парчаларгина етиб келган булиб, ана шу Қисмлар ҳам ҳозиргача барча файласуф, санъатшунос, адабиёт назариётчиларининг асосий дастуруламали булиб хизмат қилади. «Поэтика» ўзбек тилида илк марта 1979 йилда Иззат Султон таҳрири остида босилган эди. Арастунинг «Риторика» («Хитоба») асари биринчи китоби ўзбек тилида илк маротаба нашр этилмоқда.

БАДИИЙЛИК- БЕЗАВОЛ ЯНГИЛИК

Хайй — );аракат, ^'сиш-узгариш, эврилиш, мак;сад сари инти­ лиш демакдир. Мулки борликда нимаики мавжуд булса, у тирик, бирор вазифани бажарувчи гаройибот. Ушбу китобдаги маколаларда инсон ва борлик., санъат асарининг умрбок?1йлиги сабаблари, ада­ бий характернинг турли вазиятларда узлигини намоён этиши, бади­ ий матннинг сир-синоатлари ва таркибу тартиботи, замона-зайли - ижодкор шахси — бадиий асараро мураккаб боглик^ликлар табиати ёритилади. Китоб муаллифи ким, нима )^акдаа ёзмасин, кандай му­ аммони к^?ймасин, мо)сиятни ёритишга интилади. Ушбу асарда жамодоту наботот, );айвонотнинг инсониятга бог- лшдит, адабий характернинг мулки борлик, билан мураккаб муно­ сабатларга киришуви, санъат асарининг бетакрор, узига хос дунё эканлиги, ундаги суз, тимсоллараро ^айратомуз алок;алар, ни>;оят, аввали охир инсон Яратганнинг инон-ихтиёри — такдиридаги битиги асосида х,аракат кдяиши сингарилар курсатилган. Абдугафур Расуловнинг «Бадиийлик - безавол янгилик» кито­ бида филологу журналистларни, санъаткорларни, бадиий асар мух­ лисларини, умуман, зиёлиларни узига жалб этадиган жих,атлар куп.

Президентга мактублар

Президентга мактуб­лар китобининг ушбу янги - туртинчи жилдига Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов номига 2013-2016 йиллар давомида келган хатлар ва уларга жавоб мактубларидан айрим намуналар киритилган.

Тарих ва бадиий талқин

Таниқли адабиётшунос олим Ҳафиз Абусаматовнинг бу китобида тарихий мавзуда ёзилган, ўзбек драма санъатининг нодир намуналарига айланган бир қатор асарлар тадқиқ этилган. Элимизнинг, юртимизнинг шарафи бўлган Беруний, Ибн Сино, Навоий каби шахсларнинг ҳаётини бизга танитишда хизмат қилган драмалар қандай ва нима учун ёзилган, уларни қандай англамоқ керак - бу хусусдаги фикрлар, албатта, ҳар кимни қизиқтиради.

Шижоат ва ижод

Ушбу китоб Ўзбекистан халқ ёзувчиси Иброҳим Раҳим таваллудинг 80 йиллиги муносабати билан дунё юзини кўрмоқда. Муаллиф унда адбий шижоат ҳаёт йўли ва ижодий фаолияти хусусида сўз юритади, айниқса, унинг бадиий қаламидан чиққан иккинчи жаҳон уруши, тинч қурилиш йиллари, сўнги янгиланишлар ва миллий истиқлол мавзуларини ўзида ифода этувчи асарлари ҳақида батафсил тўхталади- Иброҳим Раҳим ижодининг ўзига хос муҳим қирраларига алоҳида эътибор қаратади.

Адабий тахаллуслар ҳақида

Бу китобда адабий тахаллуслар ҳақида ўқувчиларга тушунча беришда адабиёт ўқитувчиларига, шунингдек олий ўқув юртларида ўқиётган филолог студентларга кўмаклашиш кўзда тутилган. Бунда тахаллуснинг фақат формал бир ходиса эмаслиги, балки маълум эстетик принципга асослангани таъкидланса, бу ўқувчиларнинг адаюий фактларни тўғри англашларига ёрдам беради.

Тахаллуслар

Ўзбек адабиётшунослигида адабий тахаллус масаласи тадқиқот объекти сифатида атрофлича ўрганилмаган. Бироқ бу адабий тахаллусга доир умуман иш қилинмаган экан, деган хулосага олиб келмаслиги лозим.

Хоразмийлар изини излаб

Ушбу китобда нафақат юртимиз, балки бутун дунёга тарқалган хоразмликларнинг беш асрлик тарихи баён қилинади.Аждодларимизнинг Буюк ипак йўли бўйлаб Хазария ва Булғорда, ундан ўтиб Венгрия ҳудудларида савдо- сотиқ ишларини олиб боришлари.Венгрия ижтимоий-иқтисодий ҳаёти,сиёсатида алоҳида аҳамиятга эга,

Нутқ ва услуб

Қўлингиздаги рисола бадиий адабиётнинг асосий таркибий қисми бўлган ёзувчининг тасвирлаш санъати, сўздан фойдаланиш, образ яратиш маҳорати, адабий нутқ ва услуб масалалари таҳлилига бағишланган.