-
ФАЛСАФА ФАНИ ВА УНИНГ ХУСУСИЯТЛАРИ
Фан - инсон ва жамият тараққиётида катта аҳамият касб этади. Унинг ёрдамида кишилар воқеликдаги нарса ва ҳодисаларнинг келиб чиқиши, ривожланиши ҳақида холисона маълумотлар тўплайдилар, ўз эҳтиёжларини қондириш учун моддий ва маънавий қадриятлар яратадилар. Мавжуд фанлар ўзининг хилма-хиллиги билан ифодаланади. Шуларнинг ичида энг қадимийси фалсафадир. "Фалсафа" атамаси иккита юнонча сўз ("филео" - севаман ва "софиа" донолик)дан олинган бўлиб, "доноликни севаман" маъносини англатади. Унга бундай ном тасодифан берилган эмас. Фалсафа пайдо бўлиши биланоқ кишилар фикрини банд этган турли-туман саволларга жавоб қидиришга ҳаракат қилган. Хусусан, бизни қуршаб олган дунё қандай пайдо бўлган, у қандай ривожла нади? Инсон онгининг, руҳининг материяга, табиатга муносабати қандай? Дунёни билишга қодирмизми ёки йўқми? Инсоният жамияти қандай пайдо бўлган ва унинг ҳаракатлантирувчи кучлари нималардан иборат? каби сaволлар шулар жумласидандир. Фалсафанинг эътибор марказидаги саволларнинг хилма-хиллиги ва қизиқишлилигини эътиборга олиб юнонлар уни донолик фани ёки донишмандлик деб атаганлар.
-
ЖАМИЯТ ФАЛСАФАСИ
Оламни билиш нафақат табиат балки жамият ҳодиса ларини фалсафий таҳлил этишни тақозо этади. Шунинг учун ҳам жамият нима, у қандай қилиб пайдо бўлган, жа- мият тараққиётининг манбаи нимада каби саволлар ки- шиларни доимо қизиқтириб келган. Жамиятнинг келиб чиқиши, унинг тараққий этиш қону- ниятлари ҳақида Шарқ мутафаккирлари Форобий, Беру- ний, Ибн Сино ва бошқалар бир қанча ажойиб фикрлар- ни илгари сурганлар.
-
ГЕОГРАФИЯ ФАНИДАН МАЪРУЗА МАТНЛАР Т Ў П Л А М И
Ушбу маъруза матни Фарғона вилоят педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш институти “Табиий фанлар таълими” кафедрасининг иқтисодиёт фани йўналиши бўйича малака ошириш курси тингловчилари учун маъруза матни тайёрланган бўлиб, Халқ таълими тизимининг умумий ўрта таълим мактабларининг география фани ўқитувчилари учун мўлжалланган.
-
GEOGRAFIYANING ASOSIY MUAMMOLARI
Jamiyat rivoji bilan uni o'rganuvchi fanlarning tadqiqot ob'ekti ham murakkablashib va takomillashib boradi. Bu tabiiy va o'z-o'zicha qonuniy holdir. Jumladan, iqtisodiy geografiyaning ob'ekti avvallari ma'lum bir mamlakat yoki rayonning xo'jalik va aholisi, ishlab chiqarish kuchlarining joylanishidan iborat bo'lgan bo'lsa, keyinchalik u xo'jalik va aholining xududiy tarkibi yoki tizimi, hududiy ijtimoiy-iqtisodiy majmualar (komplekslar) shaklini oldi. Shunga muvofiq ushbu fanning vazifasi ham o'zgarib bordi. Chunonchi, ilgari asosiy e'tibor qaerda nima borligini o'rganishga qaratilgan bo'lsa, hozirgi kunda esa nima uchun u yoki bu voqelik aynan shu joyda vujudga kelganligini ilmiy asosda izoxlab va baholab berilishi talab, qilinadi. Bunday qonuniyatlarni chuqur anglash fanning amaliy (konstruktiv) ahamiyatini yanada oshiradi. Chunki, u endi turli yiriklikdagi hududiy
-
Экология.
Давлат стандарти асосида тузилган ушбу маърузалар тўплами ўз ичида экология фанининг асоси бўлмиш экотизмларнинг тузилиши эволютсияси ва фаолияти биосфера ундаги инсоннинг тутган ўрни ва аҳамияти экологик қонунлар ва тамойиллар ҳамда табиатни муҳофаза қилиш ва табиатдан оқилона фойдаланиш тўғрисидаги асосий маълумотларни мужассамлаштирган.
-
Гидравлические системы металлорежущих станков
В настоящий сборник включены материалы, посвященные таким вопросам, как анализ устойчивости движения нелинейных гидравлических систем, разработка гидравлических приводов и аппаратов и их исследования, теоретическое и экспериментальное исследование гидростатических опор, динамика пневмоприводов.
-
«ОРГАНИК КИМЁ» УМУМИЙ КУРСИДАН МАЪРУЗАЛАР МАТНИ
Таркибида углерод атоми тутган моддаларга органик бирикмалар дейилади. Органик бирикмалардан инсоният қадим замонлардан фойдаланиб келади. Органик бирикмалар ўсимлик ва щайвон организмларидан олинган. Шунинг учун органик бирикмалар кимёсини ўқитадиган фанга «органик кимё» деб айтилади. Органик бирикмаларга метан, этан, этил спирти, сирка кислота, қанд мисол бўлади. Органик кимё фанига олимлар турлича таъриф беришган. «Органик кимё углерод бирикмаларининг кимёси» (А.Кекуле 1851 й). Аниқроқ таърифни 1889 йили К Шорлем- мер берган: «Органик кимё углеводородлар ва уларнинг щосилаларини ўрганадиган.
-
Jahon mamlakatlarining iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi
Mazkur kurs ijtimoiy-geografik fan bo’lib, u aholi va xo’jalikni butun dunyoda, ayrim hududlar va mamlakatlarda rivojlanish va joylanish qonuniyatlarini tadqiq etadi. Mazkur kurs butun jahon xalqaro munosabatlarini, insoniyat va jamiyat bilan tabiatning o’zaro aloqalari, global muammolar va jahon taraqqiyotining hozirgi bosqichlarini yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
-
GYeOEKOLOGIYaVALANDShAFTEKOLOGIYaSI FANIDANMA’RUZALARMATNI
Tabiat bilan jamiyat o'rtasidagi o'zaro munosabat jiddiylashib, uning ekologik va ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari kuchayib borayotgan bir fursatda geografiya fanining ahamiyati borgan sari faollashmoqda. Chunki geografiya fani tabiat qonunlari va qonuniyatlarini, jamiyatning rivojlanish qonunlarini yaxshi anglagan holda bu muammoning yechimini boshqa fanlarga nisbatan majmuali ravishda to'g'ri hal qilishga qodir. Ekologik vaziyatlar tahlikali bo'lib boryotgan bir sharoitda atrof muhitni o'rganish, ekologik ahvolni ilmiy tarzda baholash, tegishli chora-tadbirlarni ishlab chiqish zamon talabiga aylangan. Ekologik vaziyat va uning makon va vaqt mobaynida o'zgarishini o'rganish o'ta dolzarbligi bilan ajralib turadi.
-
O`RTA OSIYO TABIIY GEOGRAFIYASI
O‗rta Osiyo hududiy jihatdan Yevroosiyo materigining o‗rtasida joylashgan. O‗lkaning geografik o‗rni, subtropik iqlimli O‗rta yer dengizi mamlakatlari kengligiga to‗g‗ri keladi. Bu iliq mo‗‘tadil va subtropik tabiatli mamlakatlardir. O‗rta Osiyo yirik materikning o‗rtasida, dengiz va okeanlardan uzoqda, gidrografik berk havzada joylashganligi, shimol va g‗arb tomoni ochiqligi, sharq va janubdan juda baland tog‗ massivlari va tog‗ tizmalari bilan o‗ralganligi uchun juda qurg‗oqchil va o‗ziga xos takrorlanmas tabiiy geografik sharoitga ega bo‗lib, u boshqa tabiiy o‗lkalardan tubdan farq qiladi
-
MUZEYSHUNOSLIK
Muzey ishi- jamoatchilik faoliyatining fan, tarbiya va madaniyati bilan alokada bulib turadigan uziga xos bir kismi sifatida jamiyat tarakkiyotining umumiy tendentsiyalardan chetta kolmagan. Insonning xar tomonlama rivojlantirish ishida muxim axamiyatga ega bulgan muzey ishi darajasini ustirishda tuplagan tajribani nazariy tushunmasdan, xarakteristikasini, koidalarni urganmasdan turib erishib bulmaydi.
-
ИҚТИСОДИЙ ЎСИШ»
Учебное пособие «Экономический рост» основан на достижениях экономической теории, мировой практике макроэкономического регулирования. Курс представляет собой сочетание традиционных подходов макроэкономической теории и конкретной практики макроэкономического состояния и макроэкономической политики страны.
-
ИҚТИСОДИЙ ИСЛОҲОТЛАРНИ ЧУҚУРЛАШТИРИШ ШАРОИТИДА ИҚТИСОДИЁТ ТАРМОҚЛАРИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯ ҚИЛИШ ВА ТАРКИБИЙ ЎЗГАРИШЛАРНИ АМАЛГА ОШИРИШ
“Иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш шароитида иқтисодиёт тармоқларини модернизация қилиш ва таркибий ўзгаришларни амалга ошириш” мавзусидаги ёш олимларнинг илмий - амалий анжумани тезислар тўпламига Тошкент Давлат иқтисодиёт университетида таҳсил олаётган магистратура талабалари, илмий-тадқиқот ишларини олиб бораётган тадқиқотчиларнинг илмий мақолалари киритилган.
-
БИЛИШ НАЗАРИЯСИ
Дунёни билиш масаласи доимо фалсафа фанининг диққат марказида бўлиб келган. Қадимги файласуфлар ҳам дунёни билиш мумкинлигини эътироф қилганлар. Масалан, атомистик назариянинг асосчиларидан бири бўлган Демокрит оламни билиш ва ҳақиқатга эришиш мумкинлигини таъкидлайди. У билиш жараёнида ҳиссий орган-ларимиз ва тафаккур ролини оддий ва содда ҳолда кўрсатади. Ўрта осиёлик буюк мутафаккирлар Хоразмий, Форобий, Беруний, Ибн Сино, Мирзо Улуғбек ва бошқалар ҳам ўз асарларида дунёни билишнинг, билиш жараёнида ҳиссий органлар билан ақлнинг роли ҳақида қимматбаҳо фикрларни олга сурадилар.
-
АРХИВШУНОСЛИК
Ўзбекистон мустақилликка эришган бир шароитда ўтмиш қадриятларимиз, тарихимизни ўрганиш муҳим аҳамиятга эгадир. Тарихни ўрганишда эса архив материалларининг роли беқиёс. Мустақиллик давридаги тарихий тадқиқотларнинг аксарияти архив материалларига асослангани Ba янгича, холис тарихий тараққиёт концепцияси заминида яратилаётгани туфайли бугун тарихимизга қизиқиш тобора ортаётир. Архив ҳужжатларидан фойдаланиш тартиб-қоидаси, одатда бир қанча амаллардан иборатки, буларнинг энг асосийлари сирасига ҳужжатларни қидириб топиш, муаллифи, санаси ва яратилиш шарт-шароитларини аниқлаш ҳамда уларни тарихшунослик нуқтаи назардан баҳолаш, қолаверса, ҳужжатлар билан бевосита ишлаш, яъни уларни тадқиқ қилиш, улардан фойдаланиш кабилар киради.
-
Трение, износ и смазочные материалы. Том 1
В сборнике проведены исследования последних лет советских и зарубежных ученых в области механики контактного взаимодействия, сухого и граничного трения, отражены результаты работ по изучению потерь на трение и износ, изложены исследования по изучению закономерностей изнашивание, диагностика машин и механизмов.