Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

GIDRAVLIKADAN AMALIY MASHG'ULOTLAR

Uslubiy 'qo‘llarinia' 5140700 - Gidromctcorologiya va 5141100 - Gidrologiya (tarmoqlar bo‘yicha) bakalavriatura bosqichi ta’lim yo‘nalishlari namunaviy o‘quv rejalaridan o‘rin olgan “Umuniiy va maxsus gidravlika” hamda “Gidravlika” fanlari dasturlari asosida tayyorlanrii. l/nda suyuqliklaming asosiy fizik xususiyatlari, gidroslatik bosim, bosim kuchini hisoblash, oqirr.ning gidravlik clemcntlari, Bcmulli diagrammasi, quvurlar va kanallarni gidravlik hisoblashlar, tash lain alar, gidravlik sakrash va suv omborlarining suvdar* bo‘shash vaqtini aniqlash kabi mavzularga tcgishli bo'lgan amaliy mashg'ulotlami bajarishga oid uslubiy ko‘rsaimalar bcrildi. Uslubiy qo‘llanmadan “Gidromcteorologiya” va “Gidrologiya (larmoqlar bo'vicliaV’ yo‘nalishlari bakalavrlari bilan bir qatorda “Suv omborlari gidrologiyasi” kabi turdosh yo'nalishlar talabalari ham foydalanishlari mumkin

Қадимги туркий тил луғати

Туркий халқлар Евро Осиёнинг Марказий ва Шаркий ўлкаларининг туб аҳолиси бўлиб, жаҳоннинг энг кадимги тилларидан бири туркийда сўзлашувчилардир. Қадимги туркий тил хусусиятлари ҳақида нафақат туркий халклардан чиққан олимлар, балки Европа ва Американинг номдор олимлари тадқиқот ишларини олиб борганлар, бу тилни ўзлаштириш, туркийда ёзилган манбаларни ўрганишни енгиллаштириш учун комус ва сўзлик (глоссарий) лар тузганлар, йирик адабий манбаларнинг индекс-луғатларини яратганлар.

“Лексикография ва фразеографиянинг долзарб муаммопари (назария ва амалиёт) ”

Истикдолимкз берган имкониятлардан окилона фойдапана олаётган факультетимиз укитувчилари ва талаба ёшлари кундан-кунга юкори чуккиларга эришмокдапар. Факультетимиз жамоаси ва талаба ёшлари бугунги кунда укув, илмий ва маънавий-маърифий ишларда ютукларга эришмокдапар ва бундан кейин хам илм чуккиларини эгаллашда юксакларга интилишда астойдил харакат киладилар.

ТУПРОКЛАРНИ ИФЛОСЛАНИШ МУАММОЛАРИ ВА МУЗфФАЗА КИЛИШ ТАДБИРЛАРИ

Мазкур укув кУланмаДа тупрокларни ифлосланиш холати, мустакиллик йилларидаги амалга оширилган ислохатлар, тупрокларни мухофаза килишдаги асосий вазифалар, ифлосланиш даражапари, турлари, омиллари, механизмлари, ифлосланишнинг тупрок хоссалари ва инсон соглигига таъсири хамда ифлосланишнинг олдини олиш, бартараф этиш, шунингдек тозалашнинг замонавий усулари баён килинган.

СИСТЕМ ТИЛШУНОСЛИК АСОСЛАРИ

Тилшунослик тилни урганувчи ва ургатувчи фан сохаси сифатида узок тарихга эга. Жамият тараккий этиши билан фан хам, шу жумладан тилшунослик хам тараккий этади, тилнинг мохиятини, унинг узига хос белги- хусусиятларини англаш чукурлашиб боради, хар хил ёндашувлар натижасида тилни тавсиф этишнинг турли йуналишлари юзага келади.

"ПАРАДОКСЫ" ГЕОЛОГИЧЕСКИХ ПРОЦЕССОВ, ГИПОТЕЗ, ПОНЯТИЙ

Обращено внимание на двойственность хронологии минерагенических событий метаморфогенно-метасоматических преобразований горных пород, её значимость в восстановлении истории рудогенеза, понимании характера и причин зональности рудных объектов. Показаны: нечёткая смысловая определённость некоторых понятий (по-стулатов) металлогенического анализа; существенные недоработки гипотез гидротермального рудообразования в породах осадочно-метаморфических толщ, недостаточность обоснования закрытости изотопно-геохимических сис тем продуктов метаморфогенно-метасоматических преобразований осадочных пород для определения абсолютного возраста минеральных соответствую-щих образований

XX АСР ИККИНЧИ ЯРМИДА УЗБЕК ПОЭ5УЗАСИ

Монографияда XX аср иккинчи ярми узбек поэмачилит таракдиётига хос мухиМ жи^атлар ёритилган. Унда поэма атэмаси ва таснифи билан ботлик* кдрзшлэр, халк вз узбек мумтоз достончилиги услубидзги поэмалартахдил этилган. Давр поэмачилигидаги шаклий изланишлар, жа^он поэмачилигининг бадиий-эстетик тэжрибалзри, модерн изланишдаги поэмалар, риеоят, афсона, эртак стилизацияси асосидаги поэмалар урганилган. Шу билан бирга дзпр поэмзларига хос бадиий-компсзицион хусусиятлар, образлар таркиби, поэтик синтаксис масаласи каби жихдтлар тал^инига хам эъти ор кдратилган.

NUTQ MADANIVATI VA NOTIQLIK ASOSLARI

N o tiq lik d a n s a b o g ' o lis h g a u n d o v c h i m a z k u r q 'o 'l l a n m a R espublikamizdagi barcha Oliy o'quv yurtlari va kollej talabalarini, litsey va maktab o'quvchilarini nutqiy kamchiliklarsiz ona tilida to'g'ri va ravon so'zlab fikrini etkazishda yordam beradi. Kitob filolog va jumalistlarga, teleradio jurnalistlariga, huquqshunoslarga, huquqni himoya qilish idoralari xodimlariga, shifokor va hamshiralarga hamda shifo maskanlari xodimlariga ham kerak bo'Iadi.

FOYDALI QAZILMALARNI BOYITISH VA QAYTA ISHLASH

Mazkur darslikda foydali qazilmalarni boyitishning an'anaviy usullari: gravitatsiya, flotatsiya, magnit va elektr separatsiyalari haqida nazariy ma'lumotlar, bu jarayonlarda ishlatiladigan dastgohlarning tuzilishi, ishlash tartibi, ularning asosiy texnologik parametrlari va bu jarayonlarga ta'sir qiluvchi omillar yoritilgan. Bundan tashqari, boyitish jarayonlari va dastgohlarini takomillashtirishning mumkin bo'lgan yo'nalishlari ko'rsatilgan

АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ ВА ТАЪЛИМ

Кулланма мактаб рах,барлари ва укитувчиларининг ахборот ва коммуникация технологиялардан фойдаланиш саводхонликни оширишга ёрдам беришга мулжалланган. Ушбу кулланма Узбекистон Республикаси Олий Мажлиси хузуридаги нодавлат нотижорат ташкилотлари ва фукаролик жамиятнинг бошка институтларини куллаб-кувватлаш Жамоах фонди томонидан ажратилган давлат гранти ёрдамида “Узбекистон фулбрайт Ассоциацияси” нодавлат нотижорат ташкилот ва А.Авлоний номидаги халк таълими ходимларини кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш марказий института (ХТХКТМОМИ) ходимлари томонидан “Юкори даражадаги ахборот коммуникация технолотаялари билан илгор давлатлар сафида” номли дойихд доирасида тайёрланди.

IQLIMSHUNOSLIK ASOSLARI

0 ‘q u v q o 'll a n m a d a iq lim iy tiz im , iq lim n i s h a k lla n tiru v c h i o m illa r va ja r a y o n la r h a q id a u m u m iy m a ’lu m o tl a r b e rilg a n . A so siy m e te o r o lo g ik u n s u r la r n in g iq lim iy ta q sim o ti y o ritilg a n , iq lim la r tasn ifi k eltirilgan. Iq lim n in g g c o lo g ik va ta rix iy o 'tm is h d a g i o 'z g a ris h la r i ta h lil q ilin ib , u n g a hozirgi zam o n va kelajakdagi antropogen ta ’sirlar to ‘g‘risida tu sh u n ch a berilgan. O 'rta Osiyo iq lim i va u n in g o 'zg arish lari sh arh i keltirilgan. O 'quv qo'llanm a gidrom eteorologiya kollejlari o'quvchilariga m o'ljallangan b o 'lib , u n d a n sh u n in g d ek , o liy o 'q u v y u rtlarin in g geo g rafiy a, fizika, biologiya- tu p ro q sh u n o slik va ekologiya fak u ltetlarin in g talab alari «Iqlim shunoslik asoslari» kursini o 'z la s h tirish d a foydalanishlari m um kin.

ADABIY MUHIT va MAHORAT

Ushbu risolada Xorazm adabiy muhitining о ‘ziga xos xususiyatlari, bu adabiy muhid vakillaridan Pahlavon Mahmud, Muhammad Rizo Ogahiy, Otaniyoz Niyoziy kabilar ijodining ba’zi qirralari haqida so'z boradi. Shuningdek, Xorazm adabiy muhitidagi an’ana va mahorat masalalariga diqqat qaratiladi. Mazkur risola filologlar, talabalar, barcha qiziquvchilar uchun mo ‘Ijallangan.

ELEKTR

Ushbu uslubiy qo'llanma umumiy fizika kursining elektrostatika, o'zgarmas va o'zgaruvchan elektr toki, magnit maydoni, moddaning magnit xossalari, elektromagnit induksiya, elektr va magnit maydonlarida zaryadlangan zarralarning harakati, elektromagnit tebranishlari bo'limlariga oid asosiy mavzularni chuqur o'zlashtirish uchun tuzilgan topshiriqlardan iborat

GIDROLOGIYA VA GIDROMETRIYA

Mazkur darslik qishloq xo'jaligi ta'lim sohasi bakalavriyat yo'nalishida ta'lim olayotgan talabalar uchun tuzilgan dasturga asoslanib tayyorlangan. Unda tabiiy suvlarning hosil bo'lish qonuniyatlari, ularni hisobga olish va samarali foydalanish hamda muhofazalash masalalari yoritilgan. Shu bilan birga daryo va boshqa sov manbalarini, gidrologik ko'rsatkichlarini aniqlash usullari, tuproqda suv rejimining paydo bo'lishi, namlikni boshqarish va suv o'lchash ishlarini tashkil etish masalalariga alohida e'tibor qaratilgan.

TUMANNI REJALASHTIRFSH VA HUDUDIY JOYLASHTIRISH

Ushbu darslikda tumanni rejalashlirishning shahaTSOzlik asoslari, hududni tabiiy shart-sharoitlar va antropogen omillar bo‘yicha bahclash, demografik sig’imni hisoblash, aholi va mehnat resurslari, xo‘jalikning rivojlanish kelajagi, aholi joylashuvi lurlari, shakllari va sistemalari, hududning larhiy tarkibi va fijnksional qismlarga bo‘lish kabi masalalar yoritih berilgan. Bundan tasbqari aholiga madaniy-maishiy xizmat ko'rsalish, ommaviy dam olish, kurorol davolanish va turizmni tashkil etish. atrof-muhitni mu^ofaza qilish, tarixiy va madaniy yodgorliklarni saqlash, transport va injener-texnik infrastrukturasi kabi muhim masalalar ham ochib berilgan. Ushbu darslik «Shaharsozlik va qishloq aholi yashash joylarini kompleks qurish» ixtisosligi bo‘yicha magistr malakasini oluvchilar uchun moMjallangan

OQOVASUVLARNI OQIZISH T ARMOQL ARI

Suv ta’minoti va oqova suv sohasi shahar xojaligida muhim o'ringa ega. Shahar aholisini sifatli va zarur miqdorda suv bilan ta’minlash, shaharda hosil bo ladigan oqova suvlarni oqizish va ulami qaytadan suv havzalariga chiqarishdan oldin, tozalash in-shootlarida talab qilingan darajada tozalash sanitariya-gigiyenik jihatdan ahamiyatga molikdir Ichimlik suvi bilan ta minlash, oqova suvlarni oqizish va tozalash aholining turmush darajasini yaxshilash bilan birga suv orqali o‘tadigan turli kasalliklaming ol-dini ham oladi