-
PEDAGOGIK MAHORAT
Pedagogik mahorat nima? Uning mohiyati nimalardan iborat? Ularni egallash uchun nimalarni bilish kerak? Hozirgi zamon pedagogikasi va psixologiyasi «pedagogik mahorat» tushunchasiga turlicha izoh beradi. Jumladan, “Pedagogik ensiklopediya”da ta’rif quyidagicha izohlangan: “O‘z kasbining mohir ustasi bo‘lgan, yuksak darajada madaniyatli, o‘z fanini chuqur biladigan, yondash fanlar sohalarini yaxshi tahlil eta ola digan, tarbiyalash va o‘qitish uslubiyatini mukammal egallagan mutaxassis”. Ushbu ta’rifning mohiyatidan kelib chiqib o‘qituvchining pedagogik mahorati tushunchasi mazmunini shunday izohlash mumkin:
-
ODAM ANATOMIYASI VA FIZIOLOGIYASI
Ushbu o‘quv-uslubiy majmua odam anatomiyasi va fiziologiyasining tizim, a’zo, to‘qima, hujayra va ularning organoidlarini tuzilishi va ularda kechayotgan fiziologik-biokimyoviy jarayonlarni turli fiziologik holatlarda qanday o‘zgarishlarga uchrashini o‘rgatadi. Bu kursni o‘qitishda, birinchi navbatda, tabiiy sharoitlarda hayvonot dunyosi rivojlanishining turli darajalariga xos bo‘lgan umumiy funksional qonuniyatlarga, hamda alohida fiziologik funksiyalarga va ular nimalar bilan bog‘liqligiga, organizmning barcha tizimlarini umumiy faoliyatida ularning tutgan o‘rni qanday ekanligini tushunish bilan birga, alohida funksiyalarni, turli xil turdagi hayvonlarda, ularning yashash tarzi va muhiti, hamda boshqa omillarga bog‘liq ravishda shakllanishi qay tarzda amalga oshishiga ham e’tibor berishi kerak.
-
YOSH FIZIOLOGIYASI VA GIGIYENASI
Yoshga oid fiziologiyasi va gigienasi fanini biologiya bo’lmagan talabalarga mo’ljallangan. Oliy ta’limning normativ-huquqiy asoslari va qonunchilik me’yorlarni, ilg’or ta’lim texnologiyalari va pedagogik mahorat, ta’lim jarayonlarida axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo’llash, maxsus fanlar negizida ilmiy va amaliy tadqiqotlar, texnologik taraqqiyot va o’quv jarayonini tashkil etishning zamonaviy uslublari bo’yicha so’nggi yutuqlar inobatga olingan.
-
Shaharlar geografiyasi
Geourbanistika yoxud shaharlar geografiyasi aholi va aholi manzilgohlari va umuman, iqtisodiy va sotsial geografiyaning eng rivojlangan yo‘nalishidir. Shaharlar boshqa iqtisodiy geografik ob‘ektlarga qaraganda o‘zining yaxlit, darhol ko‘zga tashlanib turishi bilan farqlanadi.
-
Molekulyar fizika
Kundalik turmushimizda uchraydigan jismlar (Ayniqsa qattiq va suyuq jismlar) bizga yaxlit, ya’ni ularni tashkil qilgan modda bilan butunlay to’ldirilgandek tuyuladi. Atrofimizdagi tashqi muhit bevosita ta’sir qiluvchi bizning sezgi organlarimiz shunday tuzilganki, moddaning bir butunligi, uzluksizligi bizga uning asosiy va shubhasiz xossasidek tuyuladi. Holbuki, juda ilgaridan ma’lum bo’lgan qator xodisalar shundan darak beradiki, jismlarni bir butun, uzluksiz deb qabul qiluvchi bizning sezgi organlarimiz shubhasiz jismlarning asl xossalariga nisbatan yanglish tasavvur beradi
-
O'zbekiston geografiyasi
Geografik fanlarning asosiy guruhlaridan biri bo‘lgan tabiiy geografik fanlarning asosiy tarmoqlaridan biri bu regional tabiiy geografiyadir. U tabiiy hududiy komplekslar (geokomplekslar, landshaftlar) haqidagi fan.
-
Elektr va magnetizm
Elektr xaqidagi ta'limotning rivojlanishida rus olimlari kata rol uynaydilar. XVIII asr urtalarida M.V Lomonosov G.V. Rixman bilan birgalikda chakmok xodisalarini o‘rgandi va xavoning elektrlanishi ko‘tariluvchi oqimlarning o‘zaro ishqalanishi natijasida yuzaga keladi, degan xulosaga keldi. Lomonosov 1753 yili elektr efir zarralarining tez aylanma xarakatidan iboratdir, degan o‘z zamonasi uchun ilg‘or bo‘lgan fikrni aytdi. Shu 1753 yilning uzida Peterburg Fanlar akademiyasi «Elektr kuchining tabiati xaqida» degan temada jaxon konkursi eьlon qildi. 1755 yili bu konkurs mukofoti L.Eylerning elektrlangan jismlarning o‘zaro taьsir kuchini efirdagi taranglanishlar orqali tushuntiruvchi ishi uchun berildi. Peterburg akademigi Epinus uz vaqtida keng tanilgan yagona «elektr suyugligi» nazariyasini yaratdi va birinchi marta elektr va magnit xodisalarining matematik nazariyasini ishlab chikdi. 1803 yili akademik V.V Petrov elektr yoyni kashf qildi va undan amalda foydalanish yulini ko‘rsatib berdi. U suyukliklardan tok o‘tganda ularning elektrolitik parchalanishni birinchilar qatorida o‘rgandi. XIX arsning uttizinchi va kirkinchi yillarida Peterburg fanlar akademiyasining xakikiy aьzosi va Peterburg universitetining professori E.X. Lens induksiyalangan tokning yo‘nalishini va tokning issiqlik taьsirini aniqlovchi eng muxim qonunlari kashf qildi. 1985 yili A.S. Popov radiotelegrafni kashf qildi, bundan bir necha yil keyin esa P.N. Lebedev millimetrli elektromagnit tulqinlarni xosil qildi. Asrimizning boshlarida esa Moskva universitetining professori A.A Eyxenvald xarakatlanayotgan zaryadlar tok kabi magnit maydon xosil qilishini eksperimental isbotlab berdi
-
Qurilish statikasi
Qurilish statikasi muhandislik fanlarining asosi bo‘lib, u quruvchi muhandislarga inshoot va uning elementlarini tejamli, mustahkam, chidamli va muqobil shakllarini topib loyihalash va chizishni o‘rgatadigan fandir.
-
ODAM ANATOMIYASI VA FIZIOLOGIYASI
Ushbu o‘quv-uslubiy majmua odam anatomiyasi va fiziologiyasining tizim, a’zo, to‘qima, hujayra va ularning organoidlarini tuzilishi va ularda kechayotgan fiziologik-biokimyoviy jarayonlarni turli fiziologik holatlarda qanday o‘zgarishlarga uchrashini o‘rgatadi. Bu kursni o‘qitishda, birinchi navbatda, tabiiy sharoitlarda hayvonot dunyosi rivojlanishining turli darajalariga xos bo‘lgan umumiy funksional qonuniyatlarga, hamda alohida fiziologik funksiyalarga va ular nimalar bilan bog‘liqligiga, organizmning barcha tizimlarini umumiy faoliyatida ularning tutgan o‘rni qanday ekanligini tushunish bilan birga, alohida funksiyalarni, turli xil turdagi hayvonlarda, ularning yashash tarzi va muhiti, hamda boshqa omillarga bog‘liq ravishda shakllanishi qay tarzda amalga oshishiga ham e’tibor berishi kerak.
-
O‘ZBEK FOLKLORI
Mustaqillik va xalq ijodining o‘rganilishi masalalari, mustaqillik davri folklorshunosligining o‘ziga xos xususiyatlari, folklor – milliy ma’naviyatimizning asoslaridan biri sifatida. Ma’naviyat kecha yoki bugun paydo bo‘lib qolgan tushuncha emas, u asrlardan buyon xalqimiz bilan birga yashab, birga taraqqiy etib kelayotgan buyuk bir qadriyatdir.
-
Географик карталар- ҳудудлар кузгуси: мулохаза ва тавсиялар
Ушбу илмий-услубий кулланмада мутахассислигн географ булган устоз-шогирд муаллифларнинг картография фанининг истикболига тегишли фикр-мулохаза, истак ва тавсиялари уз ифодасини топган. Рисола уч кисмдан иборат. Биринчи кисмда бир- бирини тулдирувчи ва яхлит мазмунга эга булган илмий маколалар. иккинчи кисмда картография фанига тегишли айрим таянч тушунчалар ва шартли белгиларнннг мохдяти ёритилган. Учинчи кисмда эса УзМУ ва БухДУ уртасидаги илмий-педагогик хамкорлик тарихидан ва картографик таълимга тегишли лавхалар, маърифий мазмундаги ширин хотиралар тилга олинган. Рисола мутахассис - географ, картограф, улкашунос хамда ушбу йуналишдаги талаба ва изланувчилар учун мулжалланган.
-
Ахоли географияси демография асослари билан
Укув-услубий кулланма Ахоли географияси демография асослари билан фанидан амалдаги дастурлар асосида тайёрланган булиб, унда фаннинг укув максадлари, хар бир мавзу доирасида куриб чикиладиган масала ва муаммолар, амалий машгулотлар, якуний хулосалар, назорат саволлари, талабалар мустакил иш топшириклари замонавий педагогик технологиялар тизимига асосланиб баён килинган. Шунингдек, мазкур кулланмада жамиятнинг асосий ишлаб чикарувчиси ва истеъмолчиси булган ахолининг жахон, Узбекистан ва айрим мамлакатлар мисолида, сони (динамикаси) ва унинг такрор барпо килиниш конуниятлари, омиллари, ахолининг табиий ва миграцион харакатлари, мехнат ресурслари хамда улардан фойдаланиш хусусиятлари, ахолининг худудий жойлашуви, ахоли манзилгохдари, улар ривожланишининг географик хусусиятлари каби мавзулар ёритиб берилган.
-
Differensial tenglamalarni taqribiy yechish
Matematik modellami analitik usullar bilan yechish qiyinligidan, ulami komjyutcrda sonli yechish muhim ahamiyatga ega. Sonli yechish usullari — ilmiy hisoblashlaminj asosiy usullarini tashkil qiladi. Amaliy masalalami sonli modellashtirishda foydalanaladigan matematik modeller, oddiy va xususiy hosilali differentsial tenglamalami yechish uchun muhim ahamiyatga ega. Shuning uchun bunday tenglamalami sonli yechish mazkur o‘quv qo'llanmamizning diqqat mirkazida bo'ldi. Qo'llanmada rnasalalmi yechish uchun kerak bo'lgan nazariy ma’lumotlar va llaming amaliy tatbiqlari, C# da tuzilgan dastur kodi bilan bir qatorda olingan nazariy biimlami auditoriyada va mustaqil ravishda mustahkamlash uchun kerakli topshiriqlar ham keltiriljan. Ushbu o'quv qo'llanma 60540200-Amaliy matematika va 60540300-Mrtematik injiniring ta’lim yo’nalishlarining talabalari uchun o’qitiladigan “Algoritmik illar va dasturlash”, “Matematik modellashtirish asoslari”, “Sonli usullari” kabi fanlardan amaliyot darslaridagi topshiriqlami, uy vazifalarini va mustaqil ish topshiriqlarini bqarishda foydalanishlari mumkin.
-
Фалсафа фанидан ваъз (лекция) матнлари
Ушбу илмий - назарий ва услубий кулланмада хозирги замон илғор фалсафий фикрлар имкон доирасида уз ифодасини топишига ҳаракат қилинган. Бундан фалсафа фанига қизиқувчи бошқа ихтисос эгалари хам фойдаланишлари мумкин.
-
Differensial geometriya va topologiya
Ushbu o‘quv uslubiy qo‘llanma beshta qismdan iborat bo‘lib, o`quv materiallari, mustaqil ta`lim mashg`ulotlari, kurs ishi va kurs loyihasi, glossariy va ilovalar (namunaviy va ishchi o‘quv dastur, nazorat savollari va test savollari)dan tashkil topgan
-
Toponimika
Qo'llanmada toponimikantning umumiy qonuniyatlari bayon etilgan . Hududiy toponimlar , geografik nomlarini hosil qiladigan so'zlar izohlangan , amaliy topomiklar haqida tushuncha berilgan hamda ayrim yozma yodgorliklar toponimik jihatdan tahlil qilingan.