Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI

Ushbu dastur “Hayot faoliyati xavfsizligi” fani tarixi, rivoji va istiqboli hamda Respublikamizdagi ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar natijalari, ishlab chiqarish va hududiy xavfsizlik muammolarining inson hayoti xavfsizligiga ta’siri va ulardan muhofazalanish chora-tadbirlari masalalarini qamrab olgan. Zero, hozirgi davrda xavfsiz hayotni ta’minlash masalalari eng dolzarb muammolardan biri hisoblanadi. Chunki texnosferalarda ishlab chiqarish jarayonining buzilishi, ishchi-xizmatchilar uchun ish joylarida sanitariya va gigiena qoidalariga rioya etilmasligi, muhit rivojla nishidagi noxush vaziyatlarning murakkablashuvi, davlatlar o‘rtasida insoniyat hayotiga xavfxatar soluvchi holatlarning ro‘y berishi, insoniyat tomonidan qo‘llanilayotgan turli zaharli va zararli moddalar hamda vositalar ko‘plab xavf-xatarlarni yuzaga keltirib, insonlarning hayotiy faoliyatiga, salomatligiga, atrof-muhit tozaligiga va iqtisodiyotning barqaror rivojlanishiga tahdid solmoqda. Shu sababli ham mamlakatimizning eng dolzarb va kechiktirib bo‘lmaydigan vazifalari qatoridan aholi hayotining xavfsizligini ta’minlash masalalari muhim o‘rin egalla gan

IMMUNOLOGIYA

E’tiboringizga havola qilinayotgan “Immunologiya” fani, engavvalo, oliy jonivorlar (mavjudotlar) va odamga xos bo‘lgan xususiyatlar, ular ichki muhitining begona (o‘zga, yot) organik molekulalardan himoyalanish mexanizmlari haqida eng sodda (elementar) ma’lumotlarni olishga qaratilgan va o‘z ichiga qamrab olgan.

REPRODUKTIV TIZIM FIZIOLOGIYASI

Ushbu o’quv-uslubiy majmua Reproduktiv tizim fiziologiyasi odam organizmda hayot faoliyatini ushlab turishda o’rnini tushunish va sohadiga kerakli malaka va ko’nikkmalarni egallash. Reproduktiv tizim fiziologiyasi Ushbu atama demografik ilm-fan bilan to'g'ridan-to'g'ri bog'liq bo'lib, u jamiyatdagi unumdorlikni o'rganadi.

IQLIM O’ZGARISHI VA EKOLOGIK MOSLASHUV

Kirish. Iqlim o’zgarishi, uning barqarоr emasligi nafaqat оlim va tadqiqоtchilar nigоhida, balki butun dunyo jamоatchiligi ko’z o’ngida yorqin aks etmоqda. Оb-havоning kеskin o’zgarishi natijasida yuz bеrayotgan to’fоnlar, suv tоshqinlari, tsunamilar bir tоmоndan qurg’оqchilik, jazirama issiqlar, muzliklarning jadal erishlari ikkinchi tоmоndan anоmal, ya’ni nооdatiy ko’rinishga ega bo’lmоqda. Shu sоhaning mutaхassisi bo’lmagan kishilarga bunday iqlim o’zgarishlarini idrоk etish va tushunish оsоn emas, albatta. Tabiiy оfatlar kеskin o’zgarishlar bo’lmagan kishilik jamiyati davrlarida ham оzmi-ko’pmi ularni tashvishga sоlib turgan.

Arxitekturaviy loyihalash

Tashqi konstruksiyalarning qanchalik issiqlik o‘tkazishini bilish uchun, u albatta hisob-kitob qilinib ularning kurakli qalinliklari topiladi. Shu maqsadda issiqlikni kam o‘tkazadigan maturiallar va durazalar sathi kichraytirilib olinadi.

Uy-joy kommunal xo’jaligi va servis asoslari

Uy-joy kommunal xo’jaligi sohaning turli tarmoqlariga tegishli bo’lgan korxonalar, tashqilotlar, uyushmalar va hokazo xo’jaliklar yig’indisidan tashqil topadi va umumiy qoida-qonuniyatlar hamda oldiga qo’yilgan maqsad-vazifalariga asoslangan holda yagona tizim sifatida faoliyat ko’rsatadi.

Transport vositalarida qo’llaniladigan nometal materiallar

Dastlab bunday materiallardan uchish apparatlarida foydalanilgan. Konstruktsion materiallarning yangi avlod kompozitsion material deb nomlanib ularning yaratilishi materialshunoslik sohasini sifat jihatdan yuksaltirdi.

Transport vositalari detallarining ishlash qobiliyatini tiklash

Avtomobil transportining mustaqil mamlakatimizni xalq xo‘jaligini rivojlantirishda respublikamizni korxonalariga, tashkilotlariga va aholisiga ko‘rsatayotgan transport xizmati katta ahamiyatga egadir.

Materialshunoslik

Materialshunoslik fanning jahon ilm–fanning jahon ilm-faniga integratsiyasi sodir bo’ladi, zamonaviy ilm–fan va texnologiyalarining muhim muammolarini hal etishda halqaro miqyosdagi ilmiy yutiqlardan foydalaniladi.

Issiqlik texnik uskunalari

Qo’lingizdagi o’quv-uslubiy majmua “Issiqlik texnik uskunalari” fanini o’rganish jarayonida sizning mustaqil ishlashingizni tashkil etishga mo’ljallangan. Majmua ikki qismdan iborat: “O’quv predmetiga kirish” va “Reja-topshiriqlar va o’quv - uslubiy materiallar”.

Avtomatlashtirilgan ishlab chiqarishning texnologik jihozlari

Fanni o’qitishdan maqsad – talabalarga zamonaviy avtomatlashtirilgan mashinasozlik ishlab chiqarishning texnologik jihozlarining turlari, tuzilishi, ishlatilish ko’lami, hisoblash asoslari va ulardan foydalanish bo’yicha yo’nalish profiliga mos bilim, ko’nikma va malaka darajasini ta’minlashdir

Tribotexnika

Insоniat ishqаlаnish хоdisаsidаn unumli fоydаlаnishni o‘rgаnib оldi, lеkin uni hаmmа sirlаrini o‘rgаnib bo‘lgаni y o‘q. “Tribоtехnikа” fаni tаbiаt хоdisаsi bo‘lgаn ishqаlаnishni, ishqаlаnish nаtijаsidа yeyilish jаrаyonini sоdir bo‘lishini tushunishgа yordаm bеrаdi.

Dehqonchilik

Tuproqni har tomonlama yaxshilash, hosildorligi va iqtisodiy samaradorligini oshirish qishloq xo‘jaligini kelgusidagi rivojining muhim masalalaridan biridir. Ishlab chiqarishning har qanday vositalaridan to‘g‘ri va samarali foydalanish ko‘p jihatdan uning eng muhim xususiyatlarini qanchalik chuqur va har tomonlama o‘rganishga bog‘liq. Bu eng avvalo tuproqqa tegishli e'tibor berib undan oqilona foydalanish, tuproqning unumdorligini oshirish, tuproqning sifati, bonitirovkasi, iqtisodiy bahosini, muhofazasini bilish, tuproqqa ishlov berish usullari, o‘g‘itlash, tuproqning fizik xossalari asosida, qulay agrotexnika muddatlaridan va muayyan texnologik ketma-ketlikdan foydalanish, tuproq eroziyasiga, sho‘rlanishiga, zichlanishiga va boshqalarga qarshi tadbirlar muayyan elementlar aniq qonunchilik yo‘li bilan boshqarishni talab qiladi.

Noan’anaviy organomineral o‘g‘it olish texnologiyasi va ularni qo‘llash

Mazkur majmuada tuproqlarning antropogen ta'sirlarga qarshiligining kamayishi, eroziya jarayonlari kuchayishi, fizikkimyoviy xususiyatlari yomonlashib, agronomik qimmatli hisoblangan agregatlik tarkibi buzilishiga olib keladi. Bir so`z bilan aytganda, tuproqlarning degradatsiyasi sodir bo`ladi. Shuning uchun tuproq unumdorligini oshirishda, ularni organik modda va oziq elementlar bilan boyitish va qishloq xo`jalik ekinlaridan yuqori hosil olish uchun dehqonchilikda o`g`it qo`llash, almashlab ekish va boshqa bir qator agrotexnik tadbirlarni keng joriy etish tavsiya etilishi haqida bayon etilgan.

Tuproqshunoslikda GAT texnologiyalar

Ko‘plab davlatlarda maxsus milliy va viloyat miqyosidagi organlar tuzilgan bo‘lib, ularning vazifalariga: Geoaxborot tizimi va avtomatlashtirilgan kartografiya,davlat harbiy siyosatini geoinformatikada formallashtirish, milliy rejalashtirish, huquqiy muammolarni o‘z ichiga olgan geografik axborotlarni sir saqlagan holda yig‘ish va tarqatish va boshqa vazifalar kiradi. O‘zbekistonda 1991-92 yillarda O‘zdavgeologqo‘mita fondi tomonidan Markaziy Qizilqumning 1:50000 masshtabli kartografik ma’lumotlar bazasini yaratishni o‘z ichiga olgan geoaxborot tizimi tuzilgan edi.

Nazorat o'lchash asboblari va avtomatika

Axborot tizimida o‟lchashlar va o‟lchash vositalari katta ahamiyatga egadir. O‟lchashlar o‟tkazilmaydigan birorta ham xalq xo‟jaligi tarmoqlarini topib bo‟lmaydi, ayniqsa, aniq fanlar sohasida o‟lchashlar alohida ahamiyatga ega.