Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

Чўлпон. Шоир ҳақида ривоятлар ва ҳақиқатлар

Шеър шоирнинг иймони булса, шоир халкнинг, Ватаннинг имонидир. бу камдан кам шоирга мустахкам эътикод ва мехнат туфайли насиб этадиган бахт. Абдулҳамид Сулаймон Чулпон ака шундай шоирлардан. Афсус.... Шоирнинг ўзи бу кунларга ета олмади. Мазкур рисола ғамгусор шоирнинг ўзи ва Чўлпон юлдузидек бизга севимли ижоди хакидадир.

Қиссаи Амир Ҳамза

«Киссаи Амиралиўъминни Хамза (раз), ки ба номхои «Ру музи Хамза» ва «Хамзанпиа» низ маъруф аст, яке аз достон хои паҳлавонй аст, ки решая мазҳабӣ дорад. Ҳаводиси он ма коруни зуҳури ислом иттифок афтода, кахрамони аслии дос тон Хамза вммун Расули Худо (с) вст. Ин кисса дар миёни достонҳо ин имтиёзро дорад, ки дар хамаи сарзамникой исло ми, аз калби Ҷазират-ул-араб гирифта то Хинду Индунизй, шўх рат ёфта, чунонки помҳои мутазддиди врабиву хакдй ва гай ра, ки дар китоб дида мешавад, дол (далолат) бар ин мавзўъ аст.

Пушкин ва ўзбек шеърияти

Советлар мамлакатида яшовчи барча халкларнинг тилларида Пушкин асарлари улуг ва улмас шеърият намуналари сифатида севиб уукилиб келинади. Бу асарларнинг кардош тилларга таржима этилиши, улуг рус шоири ижодидан, унинг адабий анъаналарпдан баҳраманд булиш мамлакатпмиздаги бошка халклар адабиётларининг келгуси тараккиёт йулига ҳам баракали таъсир курсатди. Ушбу рисола Пушкин асарларннпнг узбек шеърияти ва унинг забардаст вакиллари ижодига курсатган таъсири хакида ҳикоя килади. Рисола кенг китобхонлар оммасига мулжалланган.

Пирўзинома

Абуали ибни Сино дар шеъру шоирй ва насри адаби низ мақоми барҷастае дошта, дар ин соҳа устодию маҳорате нишон додааст. Аз гуфтаи худи ӯ дар рисолаи «Саргузашт» маълум аст, ки вай аз овони ҷавонӣ аввал ба омӯ зиши забон ва адабиёт машгул шуда, дар ин соҳа мақоми басо арҷмандеро ишғол намуд. Илова бар он, чунонки аз гуфтаи шогирдаш Абуубайди Ҷузҷонӣ маълум мешавад, вай ба таҳқиқот ва омӯзиши забон ва асарҳои адибон се сол машгул шуда, баъзе асарҳои бадей дар услуби шоиру нависандагони маъруфи араб, чун Ибни Амид, Соҳиб ва Соби навишт. Дар ҳангоми зиндониаш рисола ва қиссаҳои фал сафие ба монанди «Ҳай ибни Яқзон», «Рисо лат-ут-тайр» низ иншо карда, равиши махсуси адабиро дар наср буньёд намуд.

По южным странам

Неширокая река в зеленых берегах. На передней па- лубе пассажирского парохода сидит юноша в кожаной тужурке, высоких сапогах (надетых, чтоб разносить обновку) и ковбойке. Он неотрывно смотрит вперед, когда река проходит прямой дорогой среди обрывистых берегов, на пестроцветные, красные зеленые розовые белые, породы или на бескрайние леса, когда отлогим становится берег и открывается неведомая даль. Этот юношая, студент третьего курса Ленинград- ского университета. Первый раз на таком большом пароходе, первый раз в экспедиции, первый раз на русском Севере. А самое главное — первый раз буду работать по специальности, о которой давно мечтал. Все в первый раз!.. Сухона полноводная, но узкая река, и на крутых поворотах пароход замедляет ход. А поворотов много. Сухона пробила себе путь среди крепких пермских отложений, и они то и дело мешают ей пройти напрямик. Миновали город Тотьму с ее знаменитой корабельной сосновой рощей, о которой знал еще Петр Великий. Здесь рубили мачтовый лес для первых русских кораблей.

НАВОХОИ ГУЛДАРА

Гулдара гулҳо дорад, Дара булбулҳо дорад. Булбулаш наво дорад. Савти дилкушо дорад., Шаршара наво дорад, Ҳусни дилрабо дорад.

НАВОДИР-УЛ-ВАКОЕЪ КИТОБИ І

Аҳмад ибни Носири Сиддикии Бухорӣ, ки дар таърихи илму маърифати точик бо Ахмади Дониш ёхуд Аҳмади Кадла маъруф мебошад, дар соли 1827 дар Бухоро таваллуд ёфтааст. Вай баъд аз хатми мадраса ва махсусан бо саъю кўшиш ва теъдоди фитрин худ илилов маъмули замонаашро ба тарики бо яду шояд омӯхта, дар арсаи илму маданият хамчун файласуфи машҳур, адиби баркамол, ситорашиноси беҳамто, хаттоту нак қоши моҳир ва сиёсатмадори бузург мавқеъ пайдо менамояд. Маҳсули илми-адабии у, ки имруз, бо унвонхон «Наводир-ул-накоеъ», «Манозир-ул-кавовий», «Таърихча», «Меъёр-ут-тадаю, «Ар-рисола фи аъмол-ул-кура», инчунки дар чандин дафтархий мусанвала ва хотироти у ба мо расидаанд, аз читати доиран мая зуют ва тарзу усули нави ҳалли масъалахои ичтимоию фалсафа кимат ва ахамияти ниҳоят бузурге дорад. Аммо дар мачити мероси адабию илмии Ахмади Дониш «Наводир-ул-накоста бо мундаричаи гонва илми ва камати фалсафи-адаби макому мая залати машҳуре дорад.

НАмунаи фольклори диёри Рўдакй

Чамъ кардан ва омухтани фольклори ахолии собик райони Колхозчиён, ки ҳоло ба райони Пан чакент ҳамроҳ шудааст, танҳо соли 1956 шуруъ гардид. Он сол Институти забон ва адабиёти Ака- демини фанҳои РСС Точикистон аз руи плани кори худ ба районҳои водии Зарафшон экспедиция фольклора фиристода буд. Ходимони экспедиция Р. Амонов, Р. Аҳмадов, М. Холов дар давоми тақрибан ду хафта ба чамъ кардани эчодиёти да қанакии аҳолии деҳаҳои Шниг, Рашиан Поён. Ку- доли ва Нагиот машғул шуданд. Дар натича ма лум гардид, ки фольклори деҳаҳои мазкур, моили ди дигар маҳалҳои водии Зарафшон, хеле чолиби диққат аст. Хусусан хамин чиз диккатро ба худ кашид, ки дар он деҳаҳо дар боран Рудаки ва қабри у баъзе наклу ривояту афсонахо мавчуданд.

МУҲАММАД ИҚБОЛ

Дар ин китоб доир ба замони зиндагй, дарачаи омўхта шудан, характери маълумотхои зиёди мавчуда, чараёни эпи дагӣ, фаъолияти эчоди, мавзўъ ва масъалахои асосии осори форсии бузургтарин шоир мутаффакири Шарк Мухаммад Икбол ба тарзи муфассал таваккуф карда шуда, дар асоси таҳкак ва санчиши дакики манобеи адабиву таърихи, пеш аз ҳама мероси адабии худи шоир ҳар яке аз ин мавзўъло ало диди дар макоми тадкику таҳлил қарор ёфтааст.

ЖИЙРЕН

Мен сонгы сапары торкиниме, уйге кирип келген иимде коптен тесек тартып ауырып жатырган апам бурынгыдан адеуир теменлепти. Мен болсам, апам мени «сагынганынан шакырган гой » деп ханнан ха- барсыз келип хаульккднымнан кайта-кайта: — Апа, мен келдим го й ! Саган не болды?— дей бериппен. Апам болса маган жууап кайтарыудын ор- нына эстен дем алады, ийеги кемсенлеп жылауга мейилленди, бирак, аньк жылай алмайды. Арадан ал- лен уакыт ет иу менен жане: г — Апа, мен келдим гой , саган не болды? Не айта- сам?— дедим. Апам бул хабарласканымда озин серге- гирек сезип, козин шайдай ашты .

Фаробий (Ҳаёти ва илмий мероси)

Фаробий (Ҳаёти ва илмий мероси) хакида маълумотлар келтирилган.

Маснавии маънавӣ: Дафтари аввал ва дувум

Мавлоно Ҷалолуддини Балхии Руми (30.09.2007 29.12.1273) аз барчастатарин мутафаккирону орифон ва сермаҳсултарин адиби форсғтоҷик ба шумор рафта, бо мероси адибии пурқимати манзуму мансури худ дар пешрафти фарҳанги мардумони Машриқзамин, бахусус форситаборон, саҳми назаррасе дорад. Осори адабии ба баъдинагон меросмондаи ин адибу мутафаккири беназир дар «Девони кабир» ё «Куллиёти Шамси Табрезӣ» (беш аз ҷиҳил ҳазор байт), «Маснавии маънавӣ» (камобеш бисту шаш ҳазор байт), «Мачолиси сабъа», «Фиҳи мо фиҳ» ва «Мактубот»-и ӯ ҷамъ омада, хушбахтона то ба имрӯз расидаанду дар хидмати ҷомиъа қарор доранд. Бо он ки тамоми осори Мавлоно дар мақоми баланди тафаккури инсониянд, боз ҳам пояи «Маснавии маънавӣ»-ро дар мавлавишиносӣ арҷ гузоштаанд ва атрофи он бештар андешаҳои илмию пажӯҳиши радду бадал гардида, имрӯз «Маснавӣ» дар Шарқу Ғарб хонандаи хушманди мутааддидеро атрофи худ чамъ овардааст.

Маснавии Маънавй

Шашуми рабсьулаввали соли 604 хичра, баробар бо 30 сентябри соли 1207 милодӣ дар яке аз хонадонхои мўътабари Балх, хонадони факехи маъруфу машхури вакт Баҳоуддин Валал тифлаки маъсуме дида ба олами хасти кушуд, ки бо мурури замон ва гузашти айём хамчун симои беназири фарҳангу адаб дар сафи маъруфону махбубони тамаддуни чахон шинохтаву кадр шудааст. Ин сифат ба яке аз бузургтарин орифону шоирони дарачан аввали фарханги баландовозаи форсу точик Чалолуддин Мухаммад, ки бо алкоби «Мавлавй»,«Мавлонои Румо, «Мавлоно», «Чалолуддин Мухаммади Руми», «Мавлоно Ҷалол бинии Мухаммад» ва «Мавлавии Румии Балхи» шухрат дошта, иддае мухаккикин дар заминаи дарёфт аз ашъораш тахаллуси шоирии ўро «Хомӯш», «Хамуш» ва «Хамуш» донистаанд, мансуб мебошад. Ва имруз дар олами шеъри адабиёти форсу точик суханвареро пайдо кардан мухол аст, ки махбубияту шухрати беназири Мавлоно Чалолуддини Румии Балхиро сазовор гардида, дар тули карихо номаш вирди забонхо, шеъраш чароги рўшани махфилхо ва худ ровии беминнати розу ниёзи мардумон шинохта шуда бошад.

Марди роҳ

Шоир дар роҳи ҷустуҷӯст. Роҳи ў роҳи дилҳо ва бори сафари ў бори дилҳост. Бозёфти ў аз ин роҳ ва ин сафар китоби ашъорест, ки бо унвони «Марди роҳ ба ҳаводорони шеър тақдим мешавад.

Жақында қызық болады

Бир ғана қол қойдырыў ушын қыстаўлы түрде мәмлекетлик кеңселердиң бирине кирип шығыўыма туўра келди. «Бөлим баслығы» деп жазылған есиктиң аўзында үш-төрт адам тур екен. Қарасам, ҳеш қайсысы асығып турғанға усамайды. — Кеширерсизлер, руқсатыныз бенен бир қол қойдырып шықсам? — Киреғойың. Қолымдағы портфельди жолдасыма услаттым да, қапыны аштым. — Мүмкин бе?

Маънои хазору як ном

Дар на китоб шарку тафсири бештар помали дар кайти имрузаи точикон, дар таърих ва абиёти онда дучоршаванда