Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

Сўнгги тўфон

Аҳмад Лутфи Қозончи аввалги асарларида бўлгани сингари «Сўнгги тўфон» романида ҳам мактаб ўқувчиси Ҳасан ва унинг муштипар онасининг бошидан кечирганлари орқали Аллоҳ ҳар бир бандасига ҳамиша мехрибон эканлигини таъкидлайди. Жабрдийда онанинг, бегуноҳ боланинг илтижоси изсиз кетмаслиги Лутфуллоҳ амакининг уларга бе- миннат мурувват кўрсатиши орқали гавдалантиради. «Сўнгги тўфон» рамзий-мажозий маънони англатади. Романда Турсунга ўхшаган ёвуз, меҳрсиз кимсалар ҳар бир хонадон учун, жамият учун бамисоли тўфон дейилади.

AZIZIM

Unter-ofitser bo'lib yurgan chog'laridagidek qaddini g'oz tutgan g'oyatda xushqomat bu odam u yoq-bu yog'ini tuzatgan bo'ldi, odati bo'yicha mo'ylovini azamatlarcha burab qo'ydi-da, zalda orqayinroq o'tirib qolgan xo'randalarga bir chimirilib qaradi, uning qarashlari o'lja poylagan qirg'iyniki kabi o'tkir, ko'rkam qaddi-qomatiga mos edi.

АСҚАРТОҒ ТОМОНЛАРДА

Тонгда уйғонаман, бутун борликни маҳв этиб, лак-лак, минг-минг туман қўшиндай бостириб келаётган музаффар, устивор нурлар деразадан ёпирилиб киради, кўнглимга бир яхши, қудратли режалар қўйилади, сакраб туриб шу ишларни бошлаб юборай дейман, ҳозир, мана, ҳозир туряпман, турдим, деб шайланиб ётавераман, тонг тамом отади, бутун атроф ёришади, офтоб ҳам ёйилиб, нурлари ҳам бояги устивор маъносини йўқотади, ҳали ҳам ётган бўламан, бир маҳал энди ётишга имкон йўқлигидан, шуурсиз ҳолда кўрпадан чикаман, ҳеч нарсани ўйламай кийинаман, бирдан турмуш ташвишларига ўраламан, руҳим сўлишиб, кўчага чикаман.

Tugmachagul

Уни кўрдим. Бекатда, йўк, бекатнинг орқасидаги дўкон олдида. Дўконнинг у ёғида АЁҚШ бўлар эди, бензин олай деб тўхтасам, бузилиб кетибди, машинамга кайтиб энди ўтираман деганимда у чикиб қолди. Аввалига нимасидир кўзимга иссиқ босилди, нимасидир кадрдон, кейин менга бир караб, кошини сал чимирган эди, шу замони танидим. Ҳа, ўша эски кошлардан ҳам нимадир колган. Айтанча, сўғин билдим, сувоғи мармар увок шу дўкон ҳам ўзиники экан. Харидор йўк, ичкарида зикланиб, ҳаво олай деб чикканда мен бориб колибман. Тугри келганини! Бўлмаса, ким билади, яна қанча кўришмас эдик. Кўрсам деб юрганимга кўп йиллар бўлиб кетган.

Ҳали ҳаёт бор...

Кўмирнинг кораси бир пасда тарқалади-я. Тушганига қанча, бўлса, бирон соат бўлгандир-да, шамол ё енгилроқ шабада хам йўқ, гарди Ўтган-қайтганнинг эгнига илашадими ё оёғидаги калишининг тишига кириб қоладими, маҳалланинг у бошигача борибди. Ўйласанг, юрагингни ваҳм босади: худди жони бордек, тушган жойидан ҳаммаёқни қорага булғаб, ўзидан ўли, секин таркалиб-таралиб кетаверади... Худди коронғи эланиб-сизиб чўкаётгандек. Яна, ёмон гапдек... Ҳакикатан-эй, ёмон гап ҳам шу, бир чиқмасин, кейин тамом тўхтамайди, ўзича кўпайиб, болалаб кетаверади.

Свои люди

Новая книга Клары Скопиной — продолжение разговора о проблемах становления молодого человека, о нравственной атмосфере комсомола, о моральном долге. Эта книга и о с Комсомольской правде» — отзывчивом и требовательном друге, готовом прийти на помощь каждому, кому трудно, кто нуждается в совете и поддержке.

Йўқолган дунё

Машҳур инглиз ёзувчиси, ҳаммага таниш изқувар Шер ­лок Холмс образининг ижодкори Артур Конан Дойл (1859— 1930) турли жанрлардаги етмиш жилдлик адабий мерос қолдирган. Унинг илмий тафаккур билан суғорилган ғаройиб воқеаларга бой саргузашт асарлари турли мамлакатларда севилиб ўқилади. Улар орасида адибнинг «Йўқолган дунё» романи жаҳон илмий-фантастикасининг энг яхши намуналаридан ҳисобланади. Жанубий Америка чангалзорлари орасида, Амазонка дарёсининг юқориларидаги одам оёғи етмаган ясситоғ бағрида сақланиб қолган бир гуруҳ одамсимон маймунлар ва баҳайбат йиртқич маҳлуқлар билан учрашган, кўп қийинчиликларни енгиб, неча-неча ўлимдан қолиб, фанни янгиликлар билан бойитган фидойи кишиларнинг саргузаштлари ҳақида мароқли ҳикоя қилинади.

ОХИРЗАМОН НИШОНАЛАРИ

Чингиз Айтматовнинг энг яхши асарлари аллақачон янги жаҳон адабиёти классикасининг таркибий қисми бўлиб колди. Унинг китоблари услуби жиҳатидан ҳам, кўтарилган фалсафий масалаларга кўра ҳам бир-биридан фарқ қилади, шу билан бирга уларнинг умумий жиҳатлари ҳам бор. Шу боисдан муаллифнинг ҳар бир асарини орадан вақт ўтиши билан қайта-қайта ўқигинг келади ва ҳар гал янги ва янги жиҳатларини кашф этасан. Айтматов асарларининг китобхонни айрича ҳаяжонга соладиган таъсир кучи жамиятда пишиб етилган муаммолар ўртага ташланишидадир. Айтматов ижтимоий воқеа-ҳодисаларни кузатиш ва таҳлил қилишда ноёб истеъдодга эга донишманд файласуф, киши руҳиятининг нозик торларини черта оладиган сеҳргар санъаткордир. Ёзувчининг янги фалсафий романи - «Охирзамон нишоналари»ни ўкир экансиз, бу фикрнинг ҳақ эканлигига яна ва яна ишонч ҳосил қиласиз. Мураккаб дунёвий фожеаларни буюк қаламкашнинг сезгир қалби ҳатто башоратчи футуролог олимлардан ҳам олдин пайқайди. Роман фалсафа, фантастика ва сўз санъати маҳсули ўлароқ улкан санъаткорнинг мушоҳада қудратидан дунёга келгандир. Каловини топса қор ҳам ёнади деганларидек, нисбати тури танланса, уч таркибий қисмдан иборат ҳаётий жараёнда вақт ҳам, фазо ҳам, инсон ҳам яхлит бир ҳолатда намоён бўлади.

БУ КУННИНГ ДАВОМИ

Квартирантга борасан, ишга келасан, ишга келасан, квартирангга борасан - торгина йўлакдан чиқмайсан, тегрангда-дунё, катта ҳаёт, сен эса йўлагингда димикиб, жасадингни судраб бориб-келаверасан; яна ўй ўйлайсан: олдинда ўзингни нималар кутаётганини билишга уринасан...

РЎЁ ёхуд ҒУЛИСТОНГА САФАР

Бу савдога учраганимга кўп бўлди. Ўн беш йиллар, эҳтимол ундан ҳам кўпдир. Шунча вактдан бери тинчим йўқ, на унутиб, эсимдан чиқариб, хотиржам яшадим, на кўрган-билганларим асосида у-бу нарса ёзиб, чиқардим. Езишни-ку ўша пайти, яъни бориб келган вақтларимдаёқ бошлаган эдим, лекин бунака гапларга ишонадиган одам топилармикан, айтишга айтиб, кейин ҳаммага кулги бўлиб юрмасам эди деган истиҳола билан тўхтатганман. Кейинлар ҳам кўп уринганман, туркум ҳикоялар қилмоқчи бўлдим, рўмон ёзишга чоғландим, тажрибам йўқ, қўлим келмади. Кейин вақт ўтиб, ўз кўзим билан кўрганларимга ўзим хам унча ицюнмай қолдим, йўк.... Йўқ, нотўғри гапирдим, кўрганларимга ўзим шубхалансам бўлмас, туб-тубигача тушуниб етганим йўқ, десам тўғрироқ.

Мени йиғлатма ҳаёт

Бир шоир айтганидек, ҳаёт деб аталмиш Буюк Устоз кимгадир қанд берса, кимгадир панд беради. Унинг синовларига беғубор кўнглини авайлаб кўтариб юрган ёшларнинг ҳаммаси ҳам чидай олмайди. Айнан, шу тенгдошларига далда бўлиш учун Аҳад Қаюм уларнинг номидан барча дардларни тукиб солади. Ҳа, бу ҳиссий дардларнинг купи қадим замондан ҳозирги вақтгача турли шаклда турланиб, тусланиб қоғозларга тушиб келмоқда. Аҳад Қаюм эса ана шу дардни эритадиган, оддий турмуш ташвишидек кўрингани билан тоғлар ҳам кўтаролмайдиган ички кечинмаларни ўзига хос равишда қоғозга туширган, холос. Аслида лирика, шеър шу эмасми?!

Тескари кўзлар

Kulguga oid, hangomali kitob

Ўн етти ёшлилар

Ҳой, болалар, тўхтанглар, тўхтанглар! Сайёралараро учувчи кема! Чангалзорга ағдарилиб тушди. Эшитдингларми?.. Нақ зилзила бўлиб кетди! Тез югурганидан маржон-маржон терга ботган, юзлари бўртиб, қизариб кетган, кўзлари телбанамо боқаётган Миша Домбаев ҳарсиллаганча ўзини ўт устига ташлади. Ифлос қўллари билан ранги оқариб кетган кўйлагининг тусию катта-кичиклиги хилма-хил бўлган тугмаларини еча туриб, энтикканча, яна тилга кирди: - Марсданми ё Ойданми келгани ҳали номаълум. Тушган жойида калла суягию устихонлар ётибди. Одам ғиж-ғиж. Раис ҳам, райком секретари ҳам...

Shohida

Jinoiy ish bo'yicha jalb etilgan janob Meyxern oʻrta boʻyli, qotma, did bilan kiyinadigan oliftanamo kishi edi. U advokatlar ichida oʻziga yarasha obru-e'tiborga ega edi. Uning kulrang va har bir narsaga diqqat bilan boqadigan oʻtkir ko'zlari suhbatdoshiga uning qanchalik idrokli kishi ekanini ko'rsatib turardi. Advokat o'z mijozlari bilan quruqqina gaplashsa-da, gap ohangida badxohlik alomati sezilmasdi. Uning bu galgi mijozi qastdan odam o'ldirishda ayblanayotgan edi. Siz tushgan vaziyat o'ta jiddiy ekani, siz hamma narsani ochiqchasiga tan olsangizgina bu vaziyatdan chikib ketishingiz mumkinligini yana bir karra eslatib o'tishni burchim deb bilaman.

Алифбо бўйича қотиллик

Бу гал ўзимнинг одатдаги фақатгина ўзим гувоҳи бўлган воқеа ва ҳодисаларни ҳикоя қилиш қоидамни буздим. Шунинг учун айрим боблар учинчи шахс тилидан ёзилган. Ўзим тасвирлаган воқеаларнинг ишончлилигига кафолат бераман. Шунчаки қаҳрамонларнинг фикрлари на туйғуларини тасвирлашда бироз эркинликка йўл қўйдим. Яна шуни айтишим мумкинки, ҳамма хотиротларни дўстим Эркюль Пуаро кўриб чиқди. Бу туркумдаги жиноятларнинг қаҳрамонлари ўртасидаги айрим иккинчи даражали муносабатларни шунчалик батафсил тасвирлаганимга сабаб шуки, ҳеч қачон одамларга хос омилларга беписанд бўлмаслик керак. Эркюль Пуаро менга бир пайтлар жиноят ишк қиссасига сабаб бўлиши мумкинлигини уктирганди.

Ўғирланган миллион доллар

Қўлингиздаги китобда детектив жанрининг қироличаси номини олган ёзувчининг энг қизиқарли ҳикояларидан олтитаси танлаб олинган. Ушбу ҳикоялар бир-биридан қизиқарли, сирлилиги билан китобхон эътиборини тортади. Ёзувчининг асарлари китобхонии воқеаларнинг сирли жумбоққа бойлиги билан ўқувчиларни ўзига тезда жалб қила олади. Унинг изқувар қаҳрамонлари фикри тиниқлиги, жиноятларни фош қилишда яқиндан иштирок этиши билан ажралиб туради. Айниқса, қўнғиз мўйлов Пуаронинг жиноятларни фош этишдаги иштироки ёки Марпл хонимнинг воқеалар жараёнидаги фаол иштироки ва жиноятларни очишда масаланинг ечимида ўзининг аниқ хулосасини бериши кишини ҳайратга солади.