Kitoblar

Шарафли Шарафиддиновлар

ХХ аср ўзбек адабиётшунослиги, таълим-тарбиясида Олим, Оқил, Озод Шарафиддиновларнинг ҳиссалари улкан. Шарофиддиновларнинг хаёти ижодлари мужассамланган.

Усмон Носир

Рисолада қатағон йилларида даҳшатли азобларни бошидан кечирган оташин шоир, таржимон ва драматург Усмон Носир ҳаёти ва серқирра ижодий мероси ҳақида ҳикоя қилинади. Ўқувчи, талаба ва кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган рисола сизга манзур бўлади.

Ленгвосинергетикага кириш

Мазкур рисола тилшуносликда аста шаклланиб бораётган нисба- тан ёш йўналиш - лингвосинергетика фанининг назарий асослари, келиб чиқиш илдизлари ва манбалари, тадқиқот йўналишлари, истиқ- боли ҳақидаги назарий қарашларни илмий таҳлил этишга бағишланган ўзбек тилшунослигидаги илк маърифий асар ҳисобланади. Бунда дастлаб синергетик парадигма, унинг моҳияти, категориал аппарати, таянч тушунчалари, синергетика ва диалектика муносабати ҳақида маълумот берилиб, сўнг лингвосинергетикага бағишланган тадқиқотлар, синергетика нуқтаи назаридан тил ҳодисаларининг таҳлили каби масалалар ёритилган.

Алифбо сабоқлари

Ўзбек тили ва адабиёти курсининг дастури

Исм чиройи

Асарда ўзбекларнинг болага исм қўйнш одатларн, диний маъноли исмларнинг юзага келиши ва улар англатадиган маънолар, улкан маданий-маънавий қад рият бўлмиш исмларнинг луғавий бойлигини эъзозлаш, асраш йўллари таҳлил қилинади, ўғил болалар ва қиз болалар исмларидан намуналар берилган. Рисола ЗАГС ходимларига, паспорт бўлими хизматчиларига, болаларига чиройли исм қўйиш ниятида бўлган ота-оналарга ва кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган.

Яхши исм-инсонга ҳусн

Ушбу китобча кенг китобхонлар оммасига мўлжалланг бўлиб, унда ўғил ва қиз фараандларимизга қўйиладиган исмлар, уларнинг янги ва эски алифбода ҳамда инглиз ва испанча ёзилиши келтирилган,

Хоразмда битилган қўлёзмалар

Қўлингиздаги мажмуа қадимий илм-маърифат маскани Хоразмда битилган бой ёзма меросимизнинг Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти қўлёзмалар хазинасида сақланаётган нусхалари тавсифидан иборат. Тарих, адабиёт, аниқ ва табиий фанлар мутахассислари, умуман ёзма мерос мухлисларига мўлжалланган.

Чет тилида рейтинг тизими асослари, тест таркиби ва турлари

Президентимиз И.А.Каримов 1997 йилпинг 26 февралида Вазирлар Маҳкамасида сўзлаган ўз нутқида маориф потсициалини оширишда яна кўп иш қилишимиз керак эканлиги ҳақида тўхталиб ўтдилар. Ўзбекистон Республикаси Президенти хузуридаги Давлат ва жамият қурилиши академияси хорижий тиллар кафедрасида хорижий тилларин ўргатиш соҳасида Акалемняга юкланган мажбуриятлардан келиб чиқиб, Академиянинг юқори технология билан таъминланганлигини ҳисобга олган ҳолда самарали ишлашга ҳаракат қилинмоқда. Қўлланмада тавсия этилган рейтинг тизими ушбу изланишларнинг дастлабки маҳсули бўлиб, Академиянинг ўқув жараённда синовдан ўтказилди ва яхши натижалар берди. Мазкур қўлланмада ҳозирги пайтларда мактаб ва олий ўқув юртларида ўқув жараёнига кириб келаёттан "рейтинг" тизими ҳақида маълумот ва таклифлар келтирилган. Таклиф қилинаёттан рейтинг тизими Ўзбекистон Республикасида қабул қилинган рейтинг баҳолаш тизимидан келиб чиқади ва нафақат инглиз тили учун, балки хорижий тил сифатида ўргатилаётган барча тиллар учун ишлатиш тавсия этилади.

Аз-Замахшарий буюк филолог олим

Арабу ажамлар устози бўлган буюк олим Абу-л-Қосим Маҳмуд иби Умар иби Аҳмад аз- Замаҳшарий жаҳон фани ва маданиятига салмоқли хисса қўшган хоразмлик буюк алломадир. Ушбу тўпламда азиз ҳамюртимиз бўлган беназир олим фаолиятининг айрим қирралари илк маротаба тадқиқ этилмоқда. Унда Урганч Давлат Университети олимларининг бир қатор мақолалари жамланган Ушбу рисола китобхонларга манзур бўлади деган умиддамиз.

Ўзимиз ва сўзимиз

Ўзбек тили туркий тиллар оиласидаги гўзал, қадимий тилдир. Бироқ баъзи бир тазйиқлар, хусусан, Октябрь тўнтаришидан сўнгги зўравонликлар натижасид қисман табиий тараққиётидан чекиниб, сунъий ўзгаришларга учради. Алифбодан тортиб тил қурилишигач ясамаликлар, номувофиқликлар вужудга келди. Истиқлол туфайли жамиятимизиннг ҳамма соҳасида бўлгани каби тил соҳасида ҳам жиддий ижобий ўзгаришлар учун имкониятлар очилди. Тилимиз миллатимиз маънавиятининг бош белгиси сифатида ўзининг чин вазифасини бажаришга киришди, Ушбу рисолада тилимизнинг кечаси, бугуни ва истиқболи билан боғлиқ масалалар публицистик руҳда ёритилган. Она тилининг миллий ўзликни англаш, маънавий камолотдаги ўрни, бугунги кундаги мамлакагимизда шаклланган холис тил сиёсати далиллар, мантиқий қиёслар асосида теран очиб берилган.

Bog'lanishli nutq o'stirishning lingvodidaktik asoslari

Taqdim etilayotgan o'quv-uslubiy qo'llanma nutqiy bog'lanishlaring ba'zi muhim masalalari tadqiqiga bag'ishlangan. Unda og'zaki va yozma nutqning o'zaro munosabati, nazariy tasavvur hamda amaliyifoda yaxlitlip til va adabiyot o'qitish konsepsiyasining psixolingvistik uzviy aloqadorligi xususida mushohada yuritiladi. Kitobda umumiy o'rta ta'lim tizimida matn ustida ishlash tajribasi, ilmiy-metodik qarashlar tadrijiy takomili, pedagogik yondashuvning o'ziga xosligi muayyan darajada yoritilgan hamda umumlashtirilgan. Uslubiy yo'l-yo'riqlar metodika masalalari bilan shug'ullanadigan mutaxassislar, oliy o'quv yurtlari o'zbek tili va adabiyoti ixtisosligi magistrant va bakalavrlari, shuningdek, ta 'lim-tarbiya jabhasi bilan qiziqadigan keng kitobxonlar ommasiga mo'ljallangan.

Мактабгача ёшдаги болаларни тўғри талаффузга ўргатиш

Ушбу китоб болаларда товушларнинг тўғри талаффузини тарбиялаш масалаларига бағишланган. Муаллиф болалар боғчасининг тарбиячилари ва мактабгача тарбия педагогика билим юртининг ўқитувчи ва ўқувчиларига болаларда товушларнинг тўғри талаффузини тарбиялаш юзасидан олиб бориладиган ишлар учун зарур кўрсатмалар таклиф этади. Бундан ташқари, унда болалар боғчасининг барча гуруҳлари учун ишлаб чиқилган машғулотлар, дидактик материаллар берилган бўлиб, тарбиячилар улардан якка ҳолда ҳамда бутун гуруҳ билан машғулотлар ўтказишда фойдаланишлари мумкин. Китобдаги материаллардан фақат тарбиячиларгина эмас, балки ота-оналар, логопедлар, нутқида камчилиги бор бўлган махсус болалар боғчаси ва болалар уйининг тарбиячилари ҳам фойдаланишлари мумкин,

Ўзбек тили фанидан намунавий дастур

Тил ва услуб

Ўзбек тилидаги герман тиллари ўзлашмалари

Монографияда рус тили воситачилигида ўзбек тилига кириб келган герман (немис ва инглиз) тиллари луғат таркибига мансуб сўзлар сон ва сифат жиҳатидан тавсифланади, Уларнинг ўзлашиш жараёнида юз берган фонетик-орфографик, морфологик ва семантик ўзгаришлари таҳлил қилиниб, мазкур лексик қатламиннг ўзбек тилидаги ўрни, вазифаси ва бошқа ўзига хос томонлари рус или билан қиёсланган ҳолда ёритилади. Китоб тилшунослар, аспирантлар, олий ўқув юртларннннг фиология ва герман тили бўлимлари ўқитувчиларига ҳамда студентарига мўлжалланган.

Ўзбек тилиданграмматик жадваллар ва уларга оид методик тавсиялар

Жами 30 тадан иборат бўлган ушбу жадваллар ўқувчилар қуйи синфларда ўрганган грамматик материаллар юзасидан олган билимларини яхлитлаш, янги мавзуни тушунтириш учун хизмат қилади. Жадвалларда ўқувчиларнинг ўзбекча нутқини шакллантириш ва ўстириш учун зарур бўлган грамматик материалларнинг талай қисми, яъни феълларнинг замон шакллари, нисбатлари, кўмакчи феъллар, келишиклар, сўз ясовчи қўшимчалар ва бошқа шу кабилар қамраб олинган. Жадвалларга доир методик тавсиялар берилган бўлиб, улар ўқитувчиларнинг эътиборини грамматик материалларнинг энг муҳим томонларига, уларни тушунтиришнинг диққатталаб жиҳатларига қаратади.

Ўзбек тили контактлари

Қўлингиздаги китоб ўзбек тил контактлари масаласига оид баъзи муаммоларни ёритишга бағишланган. Унинг асосини рус тилининг бошқа миллий тиллар қатори ўзбек тилига бўлган таъсири ва унинг табиий ҳодиса эканлиги ташкил қилади ҳамда бу жара ённинг ленинча миллий тил сиёсати принциплари асосида эркин ра вишда амалга ошаётганлиги исботланади, Шу билан бир қаторда ўзбек тилидаги араб ва форс-тожик тили элементлари ва ўзбек тилининг тожик тилига бўлган таъсири ҳақида ҳам фикр юритилади. Китоб ўзбек тили соҳаси бўйича шуғулланувчи мутахассисларга мўлжалланган.

Ўзбек тилининг тарихий морфологияси

Ушбу китоб туркий тилларнинг энг қадимий ёдгорликлари морфологиясини ёритишга бағишланган. Бунда бой фактик материаллар асосида сўз туркумларининг форма ва маъно тараққиёти бирма-бир баён этилади. Бу китоб туркий тиллар, жумладан, ўзбек тили тарихий тараққиёти процессини аниқлашда катта аҳамиятга эга. Китоб тил ўқитувчилари, турколог мутахассислар, илмий ходимлар ва филология факультети студентларига мўлжалланган.

Ўзбек тилидан маърузалар мажмуаси

Мазкур мажмуа ўзбек тили фанининг барча бўлимларини қамраб олга бўлиб, ҳозирги ўзбек адабий тили ҳақида анча тўлиқ маълумот бериш учун мўлжалланган. Бу тўплам педагогика институти ва университетваринин бошлангич таылим методикаси, дефектология, педаггика ва исихология мактабгача тарбия факультетлари талабалари, шунингдек, олий ўқув юртларит кирувчилар учун ўзбек тили бўйича қўлланма сифатида хизмат қилиши мумкин Мажмуа Низомий номли Тошкент Давлат педагогика университети Илмиі кенгаши йиғилишининг 1999 йил 29 январь 8-сонли қарори билан нашрга тавсия килинган.