Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

Geoekologiya

Kirish. Tabiat bilan jamiyat o’rtasidagi o’zaro munosabat jiddiylashib uning ekologik va ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari kuchayib borayotgan bir fursatda geografiya fanining ahamiyati borgan sari faollashmoqda . CHunki geografiya fani tabiat qonunlari va qonuniyatlarini, jamiyatning rivojlanish qonunlarini yaxshi anglagan holda bu muammoning yechimini boshqa fanlarga nisbatan majmuali ravishda to’g’ri hal qilishga qodir. Ekologik vaziyatlar tahlikali bo’lib boryotgan bir sharoitda atrof muhitni o’rganish, ekologik ahvolni ilmiy tarzda baholash, tegishli chora-tadbirlarni ishlab chiqish zamon talabiga aylangan. Ekologik vaziyat va uning makon va vaqt mobaynida o’zgarishini o’rganish o’ta dolzarbligi bilan ajralib turadi.

EKOLOGIYA VA TABIATNI MUHOFAZA QILISH

O’zbekiston Respublikasining «Tabiatni muhofaza qilish to’g’risida»gi qonunining(1992) 4-moddasida «.barcha turdagi ta’lim muassasalarida ekologiya o’quvining majburiyligi» ta’kidlanadi. Ekologik ta’limning bosh maqsadi aholining barcha qatlamlarida, jumladan, oliy ta’lim talabalarida atrof-muhitni asrash muammolariga ongli munosabatni shakllantirishdan iborat. Universitetlarda o’qitilayotgan «Ekologiya» kursi talabalarda ilmiy dunyoqarashni shakllantirishi va amaliy faoliyatga yo’naltirishga xizmat qilishi lozimdir.

EKOLOGIYA VA TABIATNI MUHAFAZA QILISh

Ushbu ma'ruzalar matnlari to`plami namunaviy o`quv dasturi tayanch oliy o`quv yurtlarida tayyorlanayotganligi bois mazkur ma'ruzalar to`plami kafеdrada ishlab chiqilgan o`quv dastur asosida tayyorlangan. Ushbu ma’ruza matnlari to’plami namunaviy o’quv dasaturi tayanch oliy o’quv yurtlarida tayyorlanayotganligi bois mazkur ma’ruzalar to’plami kafedrada ishlab chiqilgan o’quv dasturi asosida tayyorlangan. Ma’ruzalarni tanlash davomida talabalar xozisgi kunda eng dolzarb muammolardan biri bo’lgan atrof-muxit va tabiatni muxofaza qilish soxasidagi yangi bilim va ma’lumotlar tanishadi xamda ekologik muammolarning oldini olish chora-tadbirlari to’g’risida ma’lumotga ega bo’ladilar

E K O L O G I YA

Ma’ruzalar matnida “Ekologiya” fanining nazariy asoslari, turli miqyosdagi, xususan O’zbekistondagi geoekologik muammolarning sababoqibatlari, echish yo’llari, ekologik siyosatning mazmun-mohiyatlari batafsil bayon etilgan. Mazkur qo’llanmada ekologiya va iqtisodiyotning o’zaro ta’sirda ekanligi e’tiborda tutilib, ekologiyaning ijtimoiy-iqtisodiy jihatlari kengroq yoritilgan. Ma’ruzalar matni oliy o’quv yurtlari talabalariga mo’ljallangan. Shuningdek, litsey va kollej o’quvchilari hamda ushbu soha bilan qiziquvchilar foydalanishlari mumkin.

Применение новейших математических методов и вычислительной техники в решении инженерных задач

В данном сборнике помещены труды Харьковского института механизации и электрификации сельского хозяйства. Сборник представляет интерес для научных сотрудников, студентов старших курсов институтов и факультетов механизации практических работников, занятых в сельскохозяйственном производстве.

General physics course "ELECTROMAGNETISM" Department of laboratory work METHODOLOGICAL GUIDE

These methodological recommendations are intended for quick mastering of the laboratory installation "Electricity and Magnetism" (hereinafter referred to as the stand) by the teachers of the departments and the development of the necessary methodological materials for laboratory work in accordance with the work plans.

HAYOTIY FAOLIYAT XAVFSIZLIGI

Mazkur ma'ruzalar to'plamida sanoat korxonalarida «Hayotiy faoliyat xavfsizligi» fanining tarixi, kelib chiqishi va uning inson uchun ahamiyati keltirilgan. Hayotiy faoliyat xavfsizligi fanining diqqat markaziga qo'yilgan maqsad - bu insonni jamiyat taraqqiyotidagi roli. Unda sanoat korxonalarida mehnat muhofazasi insonni ishlab chiqarishdagi ahvoli bilan shug'ullanadi. Hayotiy faoliyat xavfsizligi-bu har qanday sharoitdagi inson faoliyatidir. Insonning barcha faol harakati-mehnat jarayonida, dam olishda, uyda hamda sportdagi faoliyatini tashkil qiladi. Unda mehnat muhofazasiga qisqacha kirish, mehnat qonunchiligi, mehnat gigiyenasi va sanoat sanitariyasi, sexlarni yoritish, shovqin va titrash, elektr xavfsizligi, og'ir qo'l mehnatini mexanizatsiyalash, korxona hududini obodonlashtirish, yong'in xavfsizligini ta'minlash va boshqa dolzarb muammolar o'rganiladi.

Biotexnologiya asoslari

“Biotexnologiya asoslari” fanidan tayyorlangan ushbu ma’ruza matnlari 532500 –biotexnologiya (tarmoqlar bo’yicha) yo’nalishi bo’yicha tahsil olayotgan talabalar hamda oziq-ovqat maxsulotlari texnologiyasi fakulteti talabalari uchun mo’ljallangan.

Electromagnetism (University of Cambridge Part IB Mathematical Tripos)

There are, to the best of our knowledge, four forces at play in the Universe. At the very largest scales — those of planets or stars or galaxies — the force of gravity dominates. At the very smallest distances, the two nuclear forces hold sway. For everything in between, it is force of electromagnetism that rules. At the atomic scale, electromagnetism (admittedly in conjunction with some basic quantum effects) governs the interactions between atoms and molecules. At the macroscopic scale, electromagnetism manifests itself in the familiar phenomena that give the force its name. In the case of electricity, this means everything from rubbing a balloon on your head and sticking it on the wall, through to the fact that you can plug any appliance into the wall and be pretty confident that it will work.

METROLOGY AND MEASUREMENTS

BASICS OF METROLOGY Introduction to Metrology, Need, Elements, Work piece, Instruments – Persons, Environment – their effect on Precision and Accuracy Errors, Errors in Measurements, Types, Control, Types of standards.

MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI TABIAT BILAN TANISHTIRISH METODIKASI

Mustaqil O’zbekistonning milliy davlatchiligimiz poydevori kun sayin mustahkamlanib, rivojlanib bormoqda. O’z tarixiy an`analaridan, yashash tarzidan kelib chiqib, ulug’ ajdodlarning tajribdlariga tayangan holda ko’p qonunlar yaratilmoqda. 1997 yil 29 avgustda Oliy Majlisning IX sessiyasida qabul qilingan "Ta`lim to’g’risida"gi qonun va uzluksiz ta`limning o’zbek modelini belgilovchi "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi" ta`lim-tarbiyaning sifatini yanada yaxshilash vazifasini belgilab berdi. Qonunning asosiy maqsadi ta`lim sohasini isloh qilish, uny o’tmishdan qolgan mafkuraviy, qarashlaridan to’la xalos etish, rivojlangan mamlakatlar darajasida, yuksak ma`naviy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlashning milliy tizimini yaratishdir.

TURIZM OPERATORLIK XIZMATINI TASHKILLASHTIRISHNING ASOSLARI

Maruzlar matni turizmda operatorlik xizmatini tashkillashtirishning mazmuni va mohiyatini o‗rganishga bag‗ishlangan bo‗lib, unda turoperatorlik faoliyatining turizm bozorida tutgan o‗rni, turmahsulotni ishlab chiqish va sotish jarayonini tashkil etish xususiyatlari har jihatdan o‗rganishga bag‗ishlangan. Ish oliy o‗quv yurtlari «Turizm operatorlik xizmatini tashkillashtirish», «Turizm va mehmonxona xo‗jaligi servisi», «Turizm (faoliyat turlari bo‘yicha)» kabi ta‘lim yo‗nalishlarida tahsil olayotgan talabalarga mo‗ljallangan. Undan turizm bo‗yicha kasbhunar kollejlari o‗qituvchilari va turizm sohasida faoliyat ko‗rsatayotgan mutaxassislar ham foydalanishi mumkin.

UMURTQASIZLAR ZOOLOGIYASI

Umurtqasizlar zoologiyasi biologiya fakultеtlari “Bakalavr” ixtisosligida ta'lim oluvchi birinchi bosqich talabalari o`rganadigan fandir. Mazkur fan bo`yicha ma'ruza matni namunaviy dastur (2003 yil) talablariga asoslangan holda tayyorlandi. O`quv rеjaga ko`ra 50 soat ma'ruza o`qish mo`ljallanadi. Umurtqasizlar zoologiyasi talabalarga hayvonot dunyosining eng tuban - bir hujayrali vakillaridan tortib to gavda tuzilishida ikkilamchi og`izli hayvonlarning bеlgilariga ega bo`lgan igna tanlilargacha bo`lgan jonivorlarni tarqalishi, yashash muhitlariga mos ravishda gavda tuzilish va haеtiy jarayonlari, tabiat va inson hayotidagi tutgan o`rni, ahamiyatiga oid bilimlari o`rgatishga, turli umurtqasizlarni tanish, aniqlay olish va ulardan foydalanishga qaratilgan malakalarni hosil qilishlikni ko`zda tutadi

HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI EKOLOGIYA

Xavf – hayot faoliyat xavfsizligining (HFX) markaziy tushunchasi bo’lib, u xodisa, jarayon va ob’ektlarning inson sog’ligiga to’ridan-to’g’ri yoki bilvosita ma’lum sharoitda qay darajada zarar yetkazish qobiliyatini tushuniladi, ya’ni ko’ngilsiz oqibatlarni olib keladi. Taxlilning maqsadiga ko’ra xavfni xarakterlovchi belgilarning soni ko’payishi yoki kamayishi mumkin. HFX dagi xavfga berilgan yuqoridagi ta’rif mavjud bo’lgan standart tushunchalarni (xavfli va zararli ishlab chiqarish omillari) o’ziga tortuvchi, xamda faoliyatning xamma turlarini xisobga oluvchi juda salmoqli tushunchadir1 . Xavf energiyaga ega bo’lgan kimyoviy yoki biologik aktiv komponentlarni o’zida joylashtirgan xamma sistemalarni, hamda inson xayot faoliyati sharoitiga javob bermaydigan tavsiflarni o’zida saqlaydi

HAYVONLAR EKOLOGIYASI

Ekologiya grekcha sozdan olingan bolib “oykos” –uy “logos” –fan demakdir. Bu soz birinchi marta nemis olimi E.Gekkel tomonidan 1866 yilda “Organizmlarning umumiy morfologiyasi” deb nomlangan asarida berilgan. Ekologiya tarbiiy uyimizni oirganish, unda yashovchi barcha tirik organizmlar va bu uyning hayot uchun yaroqli qiluvchi barcha funksional jarayonlarni oz ichiga oladi. Boshqacha aytganda ekologiya fani bu organizmlarning oz uyi togrisidagi fan bolib, bu fanda asosiy e’tibor organizmlar va tashqi muhit orasidagi boglanishlar xarakteriga qaratiladi.

ГЕОЭКОЛОГИЯ АСОСЛАРИ

Кириш. Табиат билан жамият ўртасидаги ўзаро муносабат, жиддийлашиб унинг экологик ва ижтимоий- иқтисодий оқибатлари кучайиб бораётган бир фурсатда география фанининг аҳамияти борган сари фаоллашмоқда. Чунки география фани табиат қонунлари ва қонуниятларини, жамиятнинг ривожланиш қонунларини яхши англаган ҳолда бу муаммонинг ечимини бошқа фанларга нисбатан мажмуали равишда тўғри ҳал қилишга қодир. Экологик вазиятлар таҳликали бўлиб бораётган бир шароитда атроф муҳитни ўрганиш, экологик аҳволни илмий тарзда баҳолаш, тегишли чора-тадбирларни ншлаб чиқиш замон талабига айланган. Экологик вазият ва унинг макон ва вақт мобайнида ўзгаришини ўрганиш ўта долзарблиги билан ажралиб туради