Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

УЧ илдиз

Энди қор кетган пайтлар. Яланғоч ер янги чўмил- тирилган чақалоқдай буғланади, шаҳар ҳовлилари сув очиб ётади, асфальт кўчалардан эса енгил чанг кўтари- лади. Кўп қаватли бинолар сояси гоҳ булутлар соясига ҳўшилиб йўҳ бўлиб кетади, гоҳ яна қуёш чиқиб оламга иссиқ-нссиқ нур сочганда қайтадан пайдо бўлади. Ба- ҳор нафаси ҳамма ёҳни юмшатиб, алланечук бўшашти- риб қўйган.

ОЛИС ЮЛДУЗЛАР ОСТИДА

Ушбу тўпламда Шуиур Холмирзаев- нинг, ҳикоячилигимизнинг сўнгги йиллар- даги ютуқларидан, деб саналган « ё в в о й и гул», «Баҳор ўтди» каби асарлари билан бирга болалар учун ёзган новеллалари ҳам жой олган... Тўплэмнинг м а в э у и — тоғ ва тоғ одам- лари — авторнинг ватани, ватандошлари.

МЕРОС

Эндигина беш ёшга кирган норасида чинорлар чўл шамолида шивирлашиб, мендан Елқин акамни сўроқла- ётгандай бўлади. Елқин акам шу чинорларнинг ниҳоли- ни Фарғонадан Мирзачўлга олиб келиб экканда ҳали қирқ ёшга тўлмаган йигит эди. Бу чинорлар ҳадемай осмонга бўй чўзади, яна юз йил, балки беш юз-минг йил- лар умр кўради. Ушанда ҳам улар кимгадир Елқин акам- ни эслатса керак

САЙЛАНМА

Овга бораётган эдим, х,аво айниди. «Бах,ор хдвоси-да, бир севалаб утар», деб кетавердим. Бирок сал утмай ёмгир шундай куйиб бердики, бирпасда уст-бошим хул булиб, баданимга ёпишиб колди. Шунда, турган еримдан икки юз кадамча нарида жар ва жарга тушаверишда овчилар, йуловчилар куниб утадиган камарча борлиги ёдимга тушди. Жарга якинлашишим билан шувок иси аралаш тутун димогимга урди. Камарга кирдим. Уртада гулхан ёнар, четрокда окчил чакмон кийган, урта буй бир киши эшагининг айилини бушатарди.

Чингизхоннинг оқ булути

«Чингизхоннинг оқ булути» — Чингиз Айтматовнинг «Асрга татигулик кун» романига илова қилинган қисса. Ёзувчи китобхонларни романда тақдири номаълум бўлиб қолган Абуталип Қуттибоев билан қайтадан учраштиради

ШОВКИН

Роман, қисса ва бир туркум ҳикоядан таркиб топган ушбу тўпламни соғинч китоби, қўмсовлар китоби деса бўлади. Дарвоқе, ўтган ҳар бир лаҳза асли тарих, адабиёт эса асосан кечган воқелик – ҳолатлар, вазиятлар, тақдирлар тасвири билан иш кўради. Нафсиламри, кечаги кунлару қилмиш-қидирмишлардан қочиб-бекиниб яшаб бўлармиди, айтинг? Аммо муаллиф бунда ўтмиш умр соғинчи ёхуд одатдаги қўмсов – ностальгияни мақсад қилган эмас, бошқа дард, муддаолар ҳам борки, китобни ўқиганда англайсиз.

САБЪАИ САИЁР

Эй сипосинг демакда эл тили лол, Элга тил сендин ўлди тилга мақол. Сендин инсонға тору пуди жасад, Жасад ичра кўнгул, кўнгулда хирад. Сен қилиб фарқ уйида пинҳоний Қоргоҳи димоғи инсоний. Кўк топиб сайру ер сукун сендин, Бири саркаш, бири нигун сендин.

АКРАМНИНГ САРГУЗАШТЛАРИ

Цўққилари кумушдек товланиб ётган жануб тоғларига белбоғ — Олой, Қоратегин гизмаларига боқсангиз, кўнглингиз бир баҳя ўсгандек бўлади. Унинг этаклари узра ястанган За- рафшон ва Туркистон силсиласи оралиғидаги Ўратепанинг киприклар оғушидаги тиниқ. кўздек гўзал Кенгкўл қишлоғига йўлингиз тушганми? Агар йўлингиз тушса, унинг манзаралари- ни, бошингиз узра ғужғон ўйнаган юлдузларини кўриб ром бўлгандирсиз? Табиий равишда оқиш учун эмас, бамисоли куй- лаш учун яралгандек ажиб сас таратиб шўхчан оқаётган сувларининг қўшиғи, арпабадиён, қизилзирк, тоғбўзноч, кийик- ўт, ялпиз, тоғжамбил, шилба, тоғрайқон, қоразира, анис, равоч, жамбил каби ўт-ўланлари, тарвқомат арчалари таро- ватн сархуш этгандир?

Сўнгги ўқ

Жахонгир Зокирхужани хар эслаганида «мусофирликда олтин топиш осон, жон таслим цилиш цийин», деб цуярди. Аслида бу Зокирхужанинг гапи. Танаси кафан курмаган, лахад курмаган муслимнинг гапи. Цулогига Оллох номи билан азон айтилган, «Оллох» деб тили чиццан, умри буйи тоат-ибодатда булган муслим жанозасиз кетди. Инсон боласининг бошига турли кулфатлар тушиши мумкин. Бу дунё азобларини бехад куп тотиши мумкин. Лекин Жахонгирнинг назарида, кулфатларнинг энг бешафцати уша Зокирхужага насиб этди. «Бир ховуч она тупроцца зор булиб куз юмишни хеч бир андага насиб этмасин.» Бу хам Зокирхубанинг гапи...

BO‘TAKO‘Z

Bulokdan endigina yarim chelak suv olgan ham edim-ki, dasht bo‘ylab kuchli qiyqiriq yangradi: — He-ey-ey! Akademik, tumshug‘ingga tushirama-an! Men qulog‘imni ding qilib, toshday qotib turardim. Aslida ismim Kamol, bu yerda Akademik deb laqab qo‘yishgan edi. Ha, o‘ylaganimday bo‘lib chiqdi.

САБЪАИ САИЁР

Эй сипосинг демакда эл тили лол, Элга тил сендин ўлди тилга мақол. Сендин инсонға тору пуди жасад, Жасад ичра кўнгул, кўнгулда хирад. Сен қилиб фарқ уйида пинҳоний Қоргоҳи димоғи инсоний. Кўк топиб сайру ер сукун сендин, Бири саркаш, бири нигун сендин.

ШЎРОДАН ҚОЛГАН ОДАМЛАР

Бир йил аввал ўғлининг оғзидан илкие шу ran чикиб кетди - Умр бўйи полиз қўриқчисига ўхшаб битта таёк ушлаб ўтасизми, ота? Угил бу гапни айтмаслиги керак эди-ю, оркаварот-дан эшитганлари қулоғига махкам ўрнашиб қолгани данми ёинки кўпдан буён хаёлида шу фикр юрган эканми, томдан тараша тушгандек кутилмаганда айтди-куйди

ПЕШОНАМДАГИ НУР

Кўз олдимга инсонларни келтирдим. “Миясиз” яшаётганлар кўп эди, бироқ барибир миялари бор эди уларнинг. Ҳеч ишлатилмаган “яп-янги” миялари!.. Мен алжирай бошлагандим. Энди ётиб ухлашим лозим... Меҳмонхонадан кундузги соат ўн бирлар атрофида чиқдим. Энг аввал уйга бориб болаларимни кўришни ўйладим. Ичимга чироқ ёқса ёришмас даражада ғамгин эдим. Бу ҳолатда болаларимга кўринишни истамасдим. Шу боис аввал дўхтирга боришни маъқул кўрдим

Лайли ва Мажнун

Эй яхши отинг била сароғоз, Анжомиғаким етар ҳар оғоз1. Эй сендин улус хужаста фаржом, Оғозингга ақл тоимай анжом. Эй ақлға фоизи маоний, Боқийсену борча халқ фоний.

Биринчи муаллим

Бу суратни ҳали тамом қилганим йўқ. Қандай чиқишини ҳозирча айтиш қийин. Ҳар куни илк саҳарда туриб, хомаки этюдларимни яна икки-уч марта кўздан кечирарканман, тонг сукунатида у ёқ-бу ёққа аста-аста юриб ўйга чўмаман. Йўқ, ҳали кўнглимдагини топганимча йўқ, яна тағин кўп иши бор. Бу сурат ҳали кўнгилдаги бир тилак, қалбимни ҳаяжонга солган орзу-умид, холос...

Шоиру, шеъру шуур

Муҳтарам килобай Савнити непринена, ҳамон номида ти Рабекистон ССР Давлат мукофотининг лауреати, Ўзбекис ΤΟΝ ΕΣΡ Σαπқ шоири Эркин Валидовнинг «Шовру шеъру шу урь китобига унинг ижодий фаолияти давомида ёзган ва ада бий жарайининг маълум босқичларига кўтарилган муаммолар вис этган маволалар, идебай залар, классик шеъриятимиз талонлари, адабиётимизга кириб келган ёш авлод ҳақидаги мулоҳазалар, сафар хотиралари тўпавиди