Kitoblar

XX аср ўзбек адабиётида рубоий ва қитьа

XX аср бошларида миллий адабиётимиз янги тараққиёт босқичига қадам қўйди. Бу босқичда проза ва драма вужудга келди. Шеъриятнинг ички эволюцияси натижасида вазн ва жанрлар трансформацияси, янгиланиш жараёни кучайди. Ушбу рисолада ўтган аср бошларида рубоий ва қитъа жанри тараққиёти жадид адабиёти намуналари мисолида тадқиқ этилади. Анъана ва яигилик кесишган чорраҳада муайян жанрлар тадрижи қизиқарли илмий талқин қилинган. Рисола адабиёт ихлосмандларига мўлжалланган

XX аср ўзбек фольклоршунослиги

Халқимиз поэтик тафаккурининг беқиёс даҳоси туфайли яратилган оғзаки бадиий ижод дурдоналарини ёзиб олиш, нашр этиш ва ўрганиш борасида самарали иш олиб борган фольклоршуносларнинг ижодий фаолияти хақида мухтасар маълумотларни ўзида жамлаган мазкур антология ўзбек фольклорининг турли масалаларини тадбиқ этишга доир мақолалардан тузилган.

Миллий уйғониш педагогикаси

Ушбу асар жадид педагогикасининг шакилланиш ва ривожланиш жараёнларини тадқиқ этишдаги дастлабки тажрибаларидан биридир. Китоб университет ва иуститутларнинг филология, педагогика,тарихи факультетларининг талабалари аспирант ва тадқиқотчилари учун мўлжаланган.

Миллий уйғониш ва ўзбек филологияси масалалари

Тошкент давлат дорилфунуни ўзбек филологияси факультетида ўзбек тили ва адабиётини ўрганиш бўйича илмий-тадқиқий лаборатория очилди.Бу лаборатория ходимлари ўзбек тили ва адабиётининг XX аср бошларидаги ривожини урганиш, шу даврдаги адабий-илмий, лисоний манбаларыи нашр этиш, архив материалларини текширнш билан шуғулланади. Филологик тадқиқотларда намоён булган барча диққатга сазовор янгиликлар таништирилиб борилади.

Европа маърифатчилиги ва Миллий уйғониш

Китобда Ғарб маърифатчилик ғоялари ва уларнинг адабиётидаги ифодаси билан ХХ аср бошидаги Миллий уйғониш даври ғоялари ва адабий ҳаётдаги жараёнлар ўртасидаги типологик ўхшашликлар ва ҳар икки ҳудуд адабиётида мужассам бўлган ғоя ва қарашларнинг давр, муҳит, халқ менталитети, анъанавий маданияти, ўзига хос дунёқараши заминидаги ўзига хос хусусиятлар таҳлил этилган. Таҳлил доирасига Яқин ва Ўрта Шарқ минтақаларида кечган ўхшаш жараёнларни киритилиши қўйилган муаммоларни атрофлича ёритиш имкониятини берган.

Навоий поэтикаси "Хазойинул маоний" асосида

Ушбу асар Алишер Навоий бой лирик меросининг актуал проблемаси-унинг поэтикаси тадқиқ қилишга бағишланди. Китобда лирика поэтикасининг икки муҳим жиҳати — жанрлар поэтикаси ҳамда бадиий тасвир поэтикасига хос етакчи тенден- циялар атрофлича таҳлил қилинади. Китоб адабиётшунослар, олий ўкув юртларининг филология факультетлари студентларига, аспирантлар, шунингдек, тарихий поэтика ҳамда Навоий ижоди билан қизиқувчи кенг китобхонлар оммасига мулжалланган.

XX аср адабиёти манзаралари

Ушбу асарда 20 асрнинг асосан, биринчи ярмида яшаган ёзувчилар ҳаёти ва ижодининг китобхонлар ва ҳатто мутахассисларга номаълум бўлган саҳифалар ёритилган, уларнинг мустабид тузум давридаги эрк ва истиқлол учун кураши ҳамда фожиали такдири ўз аксини топган.

Истиклол ва бугунги адабиёт

Атокли адабиётшунос Нуьмон Рахимжоновнинг мазкур „Истиклол ва бугунги адабиёт" номли монографик тадкикоти мустакиллик даври адабий жараёнининг етакчи тараккиёт тамойилларига багишланган. Бадиий-эстетик тафаккурнинг янги энкинлари, мезонларнинг янгиланиши, алибларимиз бадиий публицистикасида шахс ва жамият маънавияти, шеьри- ятнинг эстетика билан боглик масалалари, суз санъатининг бурчи, вазифаси ва истеьдоднинг жамиятдаги урни, саньат - корларнинг адабий-эстетик тажрибалари ва бадиий кадриятлар хусусида мушохада-мухокамалар юритилади. Китобхонни хам эркин фикрлашта ундайди. Китоб бугунти адабий хаёт билан кизикувчиларга мулжалланган

Jahon Adabiyoti

“Jahon adabiyoti” fani talabalarga dunyo adabiyotining umumiy manzarasi, davrlari, yo‘nalishlari, sara namunalari, atoqli namoyondalari hayoti va ijodi, qolaversa, jahon adabiyotshunosligining asosiy mazmun-mohiyatidan saboq beradi. Mazkur o‘quv qo‘llanma yuqorida nazarda tutilgan yo‘nalishlar maz- munini o‘zida to‘la qamrab oladi.

Ғоялар фалсафаси

Mustaqil rivojlanish yo'lida borayotgan xalqimiz taraqqiyotimiz g'oyaviy ta'moillarini,yurt tinchligi,Vatan ravnaqi,Xalq faravonligi go'yalariga sadoqat tuyg'ularini Shakllantirishga yo'rdam beradigan mavzularni o'rganish'' G'oyalar falsafasi''fanining mazmun-mohiyatini belgilaydi.

ИСЛОМ ТАСАВВУФИ МАНБАЛАРИ (ТАСАВВУФ НАЗАРИЯСИ ВА ТАРИХИ)

Миллий истиклол туфайли университетларнинг таълим дастурига «Тасаввуф ва мумтоз поэтика асослари» фани киритилтн бўлиб, унинг доирасида мумтоз адабиётимизнинг тасаввуфий асослари, тасаввуф назарияси ва тарихи масалалари ўкитилмокда. Бирок мазкур курс бўйича изчил дарслик ёки ўкув кўлланмасига эга эмаслигимиз сабабли ихтисослик фанини ўкитишда цатор муаммолар юз бермокда. Ана шу ҳаётий эҳтиёжни ҳисобга олган ҳолда ушбу илмий мажмуа яратилди. Соҳага доир мукаддас китоблар, шарк алломалари илмий ишларидан намуналар бериш оркали миллий маънавиятимиз хазинаси дурдоналари билан таништириш мажмуа олдига кўйилган вазифалардан. Мажмуада тавсия этилган рисола ва макомотлардан берилган намуналар ўз табиатига кўра филологик таълим билан шуғулланувчи бакалавр ва магистр босқичи талабалари, аспирант ва тадкикотчилар ҳамда маънавият масалалари билан кизикувчи кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган.

Тил офатлари ва ундан сақланиш йўллари

Тил инсонга берилган Аллоҳ таолонинг неъматларидан биридир. Тил аслида кичик нарса бўлса ҳам, унинг ибодати ва исёни каттадир. Тилнинг ҳаракат майдони эса жуда кенг. Унга тўсқинлик қиладиган хеч нарса йўқ.

Махорат сирлари

Бадий адабийотга кизикувчилар учун тавсия етилади

Хаёт ва кахрамон

Поэтика. Ахлоки кабир. Риторика

Қадимиятнинг даҳо мутафаккири, устози аввал, Искандар Зулқарнайнга мураббийлик қилган Арасту (Аристотел) асарлари орасида «Магниа Моралиа» - «Ахлоқи кабир» алоҳида ўрин тутади. «Ахлоқи кабир» асарида барча замонлар ва барча инсонлар учун сув ва ҳаводай, қуёш нуридай зарур илми ҳикмат дурдоналарини топамиз, бу дурдоналар бизнинг маънавий оламимизни бойитади ва гўзаллаштиради. Форобий, Беруний, Ибн Сино каби буюк Шарк алломаларининг ҳам устози булган Арасту — Аристотелнинг (эрамиздан аввалги 384-322 йиллар) ижодий мероси ҳозиргача ҳам жаҳон фалсафий-эстетик тафаккури хазинасининг қимматли бойлиги саналади. Алломанинг «Поэтика» (Нафис санъатлар ҳақида) рисоласидан бизга қадар фақат баъзи қимматли парчаларгина етиб келган булиб, ана шу Қисмлар ҳам ҳозиргача барча файласуф, санъатшунос, адабиёт назариётчиларининг асосий дастуруламали булиб хизмат қилади. «Поэтика» ўзбек тилида илк марта 1979 йилда Иззат Султон таҳрири остида босилган эди. Ахлоқи кабр ва Риторика М.МАҳмудов таржимасида берилмоқда. Китоб кенг китобхонлар оммосига мўлжалланган.

Aл-Хоразмий буюк комусий олим

Кўхна хоразм ўзбек давлатчилигининг илк пойдевори кўйилган

Поэтика. Ахлоки кабир. Риторика

Қадимиятнинг даҳо мутафаккири, устози аввал, Искандар Зулқарнайнга мураббийлик қилган Арасту (Аристотел) асарлари орасида «Магниа Моралиа» - «Ахлоқи кабир» алоҳида ўрин тутади. «Ахлоқи кабир» асарида барча замонлар ва барча инсонлар учун сув ва ҳаводай, қуёш нуридай зарур илми ҳикмат дурдоналарини топамиз, бу дурдоналар бизнинг маънавий оламимизни бойитади ва гўзаллаштиради. Форобий, Беруний, Ибн Сино каби буюк Шарк алломаларининг ҳам устози булган Арасту — Аристотелнинг (эрамиздан аввалги 384-322 йиллар) ижодий мероси ҳозиргача ҳам жаҳон фалсафий-эстетик тафаккури хазинасининг қимматли бойлиги саналади. Алломанинг «Поэтика» (Нафис санъатлар ҳақида) рисоласидан бизга қадар фақат баъзи қимматли парчаларгина етиб келган булиб, ана шу Қисмлар ҳам ҳозиргача барча файласуф, санъатшунос, адабиёт назариётчиларининг асосий дастуруламали булиб хизмат қилади. «Поэтика» ўзбек тилида илк марта 1979 йилда Иззат Султон таҳрири остида босилган эди. Арастунинг «Риторика» («Хитоба») асари биринчи китоби ўзбек тилида илк маротаба нашр этилмоқда.

БАДИИЙЛИК- БЕЗАВОЛ ЯНГИЛИК

Хайй — );аракат, ^'сиш-узгариш, эврилиш, мак;сад сари инти­ лиш демакдир. Мулки борликда нимаики мавжуд булса, у тирик, бирор вазифани бажарувчи гаройибот. Ушбу китобдаги маколаларда инсон ва борлик., санъат асарининг умрбок?1йлиги сабаблари, ада­ бий характернинг турли вазиятларда узлигини намоён этиши, бади­ ий матннинг сир-синоатлари ва таркибу тартиботи, замона-зайли - ижодкор шахси — бадиий асараро мураккаб боглик^ликлар табиати ёритилади. Китоб муаллифи ким, нима )^акдаа ёзмасин, кандай му­ аммони к^?ймасин, мо)сиятни ёритишга интилади. Ушбу асарда жамодоту наботот, );айвонотнинг инсониятга бог- лшдит, адабий характернинг мулки борлик, билан мураккаб муно­ сабатларга киришуви, санъат асарининг бетакрор, узига хос дунё эканлиги, ундаги суз, тимсоллараро ^айратомуз алок;алар, ни>;оят, аввали охир инсон Яратганнинг инон-ихтиёри — такдиридаги битиги асосида х,аракат кдяиши сингарилар курсатилган. Абдугафур Расуловнинг «Бадиийлик - безавол янгилик» кито­ бида филологу журналистларни, санъаткорларни, бадиий асар мух­ лисларини, умуман, зиёлиларни узига жалб этадиган жих,атлар куп.

Президентга мактублар

Президентга мактуб­лар китобининг ушбу янги - туртинчи жилдига Узбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов номига 2013-2016 йиллар давомида келган хатлар ва уларга жавоб мактубларидан айрим намуналар киритилган.

Тарих ва бадиий талқин

Таниқли адабиётшунос олим Ҳафиз Абусаматовнинг бу китобида тарихий мавзуда ёзилган, ўзбек драма санъатининг нодир намуналарига айланган бир қатор асарлар тадқиқ этилган. Элимизнинг, юртимизнинг шарафи бўлган Беруний, Ибн Сино, Навоий каби шахсларнинг ҳаётини бизга танитишда хизмат қилган драмалар қандай ва нима учун ёзилган, уларни қандай англамоқ керак - бу хусусдаги фикрлар, албатта, ҳар кимни қизиқтиради.