-
-
Ўзбек тилининг тарихий грамматикаси МОРФОЛОГИЯ ВА СИНТАКСИС
Ғ. АБДУРАҲМОНОВ, Ш. ШУКУРОВ,Tilshunoslik, -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Tilshunoslik, -
-
Turkiy tillarning qiyosiy-tarixiy grammatikasi
Hamidulla Dadaboyev, Zulxumor Xolmanova,Tilshunoslik, -
Tilshunoslik, -
Tilshunoslik, -
-
-
-
Hozirgi o'zbek adabiy tili
R. Sayfullayeva, B. Mengliyev, G. Boqiyeva, M. Qurbonova, Z. Yunusova, M. Abuzalova,Tilshunoslik,
-
Ўзбек тилининг тарихий грамматикаси
Аширбоев С.,«Ўзбек тилининг тарихий грамматикаси» курси ўзбек тили ва адабиёти йўналиши бўйича таълим олаётган талабаларга мўлжалланган. Унда ўзбек тилининг мустақил тараққиёт босқичидан то бизнинг асримизгача бўлган даврдаги хусусиятлари тўғрисида сўз боради. Қўлланмада тарихий фонетика, тарихий морфология, тарихий синтаксис акс этган.
-
Ўзбек тилининг тарихий грамматикаси МОРФОЛОГИЯ ВА СИНТАКСИС
Ғ. АБДУРАҲМОНОВ, Ш. ШУКУРОВ,Ушбу қўлланма ёзма ёдгорликлар материаллари асосида ёзилди. Маълумки, ўзбек тилига оид ёзма ёдгорликлар ҳали лингвистик планда кам ўрганилган, буларнинг кўпчилиги бўйича илмий-танқидий текстлар яратилмаган, айримларининг эса, ҳатто, оммавий нашри ҳам юзага келган эмас. Бу ҳол ўзбек тили тарихи бўйича дарслик ва қўлланмалар яратиш ишида маълум қийинчиликлар туғдиради.
-
Тил тарихи
Қ. Содиқов,Ушбу китобда илк ўрта асрларда туркий дунёда кечган лингво-маданий жараёнлар, ушбу жараёнларда туркий тилнинг тутган мавқеи тўғрисида сўз юритилади. Ёзма ёдгорликлар материалига таянган ҳолда, туркий ёзма адабий тилнинг шаклланиши ва тарихий такомили, унинг кейинги давр тилига таъсири очиб берилади. Асар тилшунослар, манбашунослар, тарихчилар ва айни йўналишларда илмий иш бошлаган ёш изланувчиларга мўлжалланган.
-
ЎЗБЕК АДАБИЙ ТИЛИ ТАРИХИДАН
А. АЛИЕВ, Қ. СОДИҚОВ,Ўзбек тили жумҳуриятимизнинг давлат тили деб қонунлаштирилиши халҳимизнинг тарихий-маданий ҳаетида катга воҳеа бўлди. Бу ўзбек халқининг бирдан- бир ҳал ҳилиниши лозим бўлган муаммоларидан эди. Чунки ушбу долзарб масалани ҳал ҳилмасдан туриб, миллий сиёсатнинг тўла амалга ошиши, миллий тиллар ҳаҳидаги таълимотнинг ўзбек тили тарихи тараҳҳиётидаги ролини атрофлича, илмий асосда тушуниб бўлмайди.
-
O'zbek adabiy tili tarixi
Abdushukurov B.B.,«0‘zbek adabiy tili tarixi» o‘quv qo‘llanmasi 5120100-Filologiya va tillami o‘qitish (o‘zbek tili) taiim yo‘nalishi bo‘yicha taTim olayotgan talabalarga mo‘ljallangan. Unda qadimgi davrlardan XX asr boshlarigacha yaratilgan badiiy, tarixiy, ilmiy, leksikografik asarlar tiliga xos xususiyatlar, o‘zbek adabiy tilining taraqqiyot bosqichlari, adabiy til rivojiga ijtimoiytarixiy voqealaming ta’siri masalasi, adabiy til uslublari haqida so‘z boradi. Mazkur o‘quv qo‘llanmani yozishda o‘zbek tili tarixi bo‘yicha to‘plangan tajribalar, mavjud qo‘lIanma va kitoblardagi materiallardan foydalanildi.
-
Smart topics in English
Tursinova Z., Lutfullina G.,Ushbu qo'llanma maktab o‘quvchilari va abituriyentlarni ingliz tili imtihonlariga tayyorlashga qaratilgan bo‘lib, shuningdek, ingliz tilida bo‘lib o'tadigan Olimpiada va tanlov qatnashchilari hamda xalqaro o‘quv muassasalariga kiruvchilarga ham asqatadi. Qo‘llanmadan asosiy maqsad ingliz tilidagi yakuniy imtihonlarni muvaffaqiyatli topshirishda, ayniqsa zarur bo‘lgan monologik nutq ko‘nikmalarini rivojlantirishdir
-
O`zbek terminologiyasi
Dadaboyev Hamidulla,O‘quv qo'llanma talabalar, katta ilmiy xodim-izlanuvchilar va o'zbek tili terminologiyasi bilan shug'ullanuvchi tadqiqotchilar uchun mo‘lljallangan.
-
Ўзбек тили тарихий фонетикаси
Ҳ. Неъматов,ХХ асрнинг бошларигача тилнинг товуш системаси, ургу ва интонацион хусусиятлари, асосан, фонетика бобида ўрганилар ади. Сиотем (отруктур) тилшуносликнинг шаклланиши натижасида фонетика билан фонология фани фарқлана бошлади. Фонетикада ҳам, фонодагияда ҳам моддий (материал) томони ирода плани ўрганилади. Лекин улар тилнинг фонетик бирликлари товушлар, ургу ва оҳантни қайси жиҳатдан ўрганиши билан бир-биридан фарқ қилади. Фонетикада товушларнинг акустик артикуляцион, яъни ҳосил бўлиш ва талаффуз каби табиий (физиологик хусусиятлари, урғу ва оҳангнинг моддий (физик) белгилари (миқдори, кучи), товушларнинг ўзаро таьсир асосида ўзгаришлари ўрганилов, фонологияда товуш, ургу ва оҳангнинг ижтимоий вазифаси маъно фарқлаш хусусияти урганилади. Шунинг учун фонетик ҳодисаларни миқдорий куроаткичлар билан асбоб-ускуналар воситасида (акопериментал равиш да) ўрганиш ва кўрсатиш мумкин; фонологик ҳодиса ва хусусият- лар эса тил системной ичидаги элементларни ўзаро қиёслаш асоcида очилади. Тилда фонологик қимматга эга бўлган ҳар бир ҳоди са албатта маълум бир ижтимоий қимматта маъно фарқлаш хусусиятига эга булиши лозим. Масалан, ўзбек тилида кир (кир) ва қир (қыр) сўзларида маъно к ва қ товушлари воситасида фарқланади. Демак, ўзбек тилидаги к ва қ орасида фонологик фарқ мавжуд. Товушларнинг маъно фарқлашга хизмат қилувчи белгилар асоcонда қарама-қарши қўйилиши фонологик зиддият (оппозиция) дейилади. Бир-биридан фақат бир белгиси билан фарқланувчи фонемалар орасидаги зиддият бевосита фонологик зиддият дейилади.
-
Lingvistik tadqiqot metodologiyasi va metodlari
Nurmonov A.,Qo`llanmada fan mеtodologiyasi, mеtafizik, dialеktik, gеrmеnеvtik, fеnomеnologik, sinеrgеtik singari umumfalsafiy, shuningdеk, tavsifiy, qiyosiy, glottoxronologik, kvantitativ, struktur kabi xususiy ilmiy mеtodlar haqida bahs yuritiladi. Risola filologiya sohasidagi yosh ilmiy tadqiqotchilarga, lingvistika yo`nalishidagi magistrantlarga, filologiya yo`nalishidagi malaka oshirish kurslari tinglovchilariga mo`ljallangan.
-
Умумий тилшунослик
А.НУРМОНОВ, Ш.ИСКАНДАРОВА,Мазкур ўқув қўлланмасида тилшунослик назарияси бўйича қўлга киритилган энг сўнгги ютуқларга таянилди. Китоб филология факультети талабаларига мўлжалланган бўлиб, ундан магистрантлар, аспирантлар, илмий изланиш олиб бораётган ёш тадқиқотчилар фойдаланишлари мумкин.
-
Матннинг антропоцентрик тадқиқи
Худойберганова Дурдона,Мазкур монографияда ўзбек тилидаги матнларни антропоцентрик парадигма асосида тадқиқ этиш муаммолари ёритилган. Ўзбек тилидаги матнларнинг энг муҳим когнитив-семантик, лингвокультурологик ҳамда психолингвистик хусусиятлари мати яратилиши ва мазмуний идроки ми-солида таҳлил этилган. Монографиядан тилшунослар, матн лингвистикаси билан шугулланаётган тадқиқотчилар ҳамда бакалавр ва магистрлар, умуман, филолог мутахассислар фойдаланишлари мумкин.
-
O'zbek adabiy tili tarixining ilk davrlari (V-XIV asrlar)
Sanaqulov U.,Mazkur o‘quv qo‘llanmasi ham aynan shu maqsad yo‘lida yozilgan xayrli ishlardan biri bo‘lib, o'zbek adabiy tili tarixi- ni o‘rganishga bag'ishlangan. O'quv qo‘llanma, asosan, ikki qismdan tashkil topgan. 0‘quv qo‘llanmaning ikkinchi bobida o‘zbek adabiy tili tarixiy taraqqiyotidagi asosiy bosqichlar (davrlar) va o‘zbek adabiy tilining shakllarrish jarayoni batafsil yoritib berilgan. Qo'llanma so‘ngida tadqiqotdan kelib chiqqan xulosalar bayon etilgan.
-
Eski turkiy adabiy til leksikasi
Abdushukurov Baxtiyor,Mazkur o'quv qo'llanma XIV asr obidasi hisoblanga Qisasi Rabg'uziy leksikasi tadqiqiga bag'ishlangan.Unda qissa so'z boyligi statistikasi, mavzuiy guruhlari, leksik-semantik xususiyatlari haqida so'z yuritilgan.Yodnoma lug'at tarkibidagi o'z va o'zlashma qatlam, polisemiya, ma'no torayishi va ma'no kengayishi hodisalari,yangi ma'no kasb etgan leksemalar tahlil qilingan. Shuningdek,ilk nasriy asarning o'zbek adabiy tili leksikasi shakllanishi va taraqqiyotidagi ahamiyati yoritib berilgan.
-
Turkiy tillarning qiyosiy-tarixiy grammatikasi
Hamidulla Dadaboyev, Zulxumor Xolmanova,Turkiy tillarning grammatik tizimi, umumturkiy taraqqiyot davri va hozirgi rivojlanish boqsqichidagi fonetik-fonologik, leksik-semantik, struktur-grammatik xusussiyatlari haqidagi ma'lumotlarni o'zida jamlagan.Qo'llanma o'zbek tili, qardosh turkiy tillar va rus tilidagi mavjud adabiyotlar asosida tuzilgan bo'lib, fanning asosiy masalalarini qamrab oladi.
-
Turkiy tillarning qiyosiy-tarixiy grammatikasi
Dadbayev H. A., Xolmanova Z. T.,Mazkur qo`llanma "Turkiy tillarning qiyosiy-tarixiy grammatikasi" fanining mazmun-mohiyatini yoritish maqsadida tuzilgan bo`lib, turkiy tillarning grammatik tizimi, umumturkiy taraqqiyot davri va hozirgi rivojlanish bosqichidagi fonetik-fonologik, leksik-semantik. struktur- grammatik xususiyatlari haqidagi ma’lumotlami o‘zida jamlagan. Qo‘llanma o‘zbek tili, qardosh turkiy tillar va rus tilidagi mavjud adabiyotlar asosida tuzilgan bo‘lib, fanning asosiy masalalarini qamrab oladi.
-
ЛИНГВОКУЛЬТУРОЛОГИЯ ТЕРМИНЛАРИНИНГ ҚИСҚАЧА ИЗОҲЛИ ЛУҒАТИ
Дурдона ХУДОЙБЕРГАНОВА,Мазкур луғатда лингвокультурологияга оид асосий тер- минларнинг маъноси изоҳлаб берилган. Ундан ушбу соҳа бўйича тадқиқот олиб бораётган тилшунослар, шунингдек, филология йўналишида таълим олаётган талабалар, умуман филолог мутахассислар фойдаланишлари мумкин.
-
Turk tilining nazariy grammatikasi
Xudayberganova Z.,Ushbu o'quv qo'llanma oliy o'quv yurtlari "Filologiya va tillarni o'qitish (turk tili)" ta'lim yonalishi bo'yicha tahsil olayotgan talabalarga mo'ljallangan bo'lib, turk tilida morfologik va sintaktik sathiga oid nazariy ma'lumotlarni qamrab olgan. Qo'llanmadagi ma'lumotlar "Lingvistika (turk tili)' magistratura mutaxassisligi bo'yicha tahsil olayotgan talabalar, shu yo'nalishda ish olib borayotgan mustaqil tadqiqotchilar uchun nazariy ko'mak beradi.
-
Hozirgi o'zbek adabiy tili (2-qism)
Lutfullayeva D., Davlatova R., Saparniyazova M.,Ushbu o'quv qo'llanma Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o'zbek tili va adabiyoti universiteti professor-o'qituvchilari tomonidan tuzilib, 5111200-o'zbek tili va adabiyoti ta'lim yo'nalishining DTS hamda "Hozirgi o'zbek adabiy tili" fani dasturi asosida ishlab chiqildi.
-
-
Hozirgi o'zbek adabiy tili
R. Sayfullayeva, B. Mengliyev, G. Boqiyeva, M. Qurbonova, Z. Yunusova, M. Abuzalova,Qo'llanma 1993-2006-yillarda chop etilib, sinovdan o'tkazilgan bir necha o'quv qo'llanmalari asosida yaratildi. Tajriba-sinov davomida akademik A.Hojiyev, N.Mahmudovlar tomonidan bildirilgan tegishli taklif-mulohazalar ushbu nashrda inobatga olingan.